W niedzielę, 17 września 2023 r. o godz. 13.00 zapraszamy na warsztaty kroszonkarskie w Olszowej. Twórczyni ludowa Teresa Sobota zdradzi tajniki kruchej sztuki zdobienia jaj metodą rytowniczą. Mile widziane osoby początkujące. Czytaj więcej
Archiwum Tagu: tradycje
#EDD – warsztaty haftowania wzorów śląskich
W ramach tegorocznej edycji Europejskich Dni Dziedzictwa, których hasło przewodnie „Żywe dziedzictwo – tradycje od pokoleń” zachęca do prezentowania szeroko rozumianego dziedzictwa niematerialnego serdecznie zapraszamy 8 września o godz. 18.00 na warsztaty haftowania wzorów śląskich, które poprowadzi twórca ludowy Piotr Szafrański, stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Czytaj więcej
Helena Wojtasik opowie o tradycjach i zwyczajach wielkopostnych
Na spotkanie z twórczynią ludową Heleną Wojtasik z Tułowic zaprasza Muzeum Ziemi Prudnickiej. Spotkanie z pisankarką odbędzie się w ramach cyklu „Pogadanki muzealne” w Centrum Tradycji Tkackich w środę 29 marca 2023 roku o godz. 18.00. Czytaj więcej
Już 15 sierpnia Etnofestiwal na zamku w Niemodlinie
Twórcy ludowi i depozytariusze opolskich tradycji zaprezentują się w poniedziałek, 15 sierpnia 2022 r. na zamku w Niemodlinie. Będzie kolorowo, wzorzyście i barwnie. Na tej głośnej i oczekiwanej od dawna imprezie zobaczycie Państwo zamek w Niemodlinie w zupełnie innej odsłonie. W swoich gościnnych podwojach zaprezentuje on opolskie tradycje wpisane na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Czytaj więcej
Zielone Świątki – skarbnica słowiańskich zwyczajów
Choć są jednym z trzech najważniejszych świąt w kościelnym roku obrzędowym, w praktyce mają charakter uroczystości bardziej świeckiej niż religijnej. Dlaczego Zielone Świątki? Dlatego, że zstąpiły dawne słowiańskie „nowe lato”, obchodzone w porze najbujniejszej zieleni pod koniec wiosny lub na początku lata. Do dziś pozostało po nich majenie kapliczek, robienie dekoracji z zielonej, bujnej roślinności, zbieranie ziół. Dlaczego świątki, a nie święta? Czytaj więcej
Wielka Sobota – święcenie ognia, wody i potraw
Do naszych czasów przetrwało kilka obrzędów wielkosobotnich. Jednym z nich, jest święcenie ognia, wody i potraw przygotowywanych do spożycia podczas świąt Wielkanocnych. Zwyczaje te, a zwłaszcza kult wody i ognia mają podłoże słowiańskie i przetrwały do naszych czasów dzięki temu, że Kościół (nie mogąc ich zwalczyć) usankcjonował je i włączył do rytualnych obrzędów wielkanocnych. Czytaj więcej
Wielki Piątek – bogaty w obrzędy i zwyczaje ludowe
W całym cyklu świąt wielkanocnych Wielki Piątek zawsze był dniem najbogatszym w obrzędy i zwyczaje ludowe. Te starodawne wielkopiątkowe praktyki są również przykładem wielowiekowej adaptacji pogańskich obrzędów na użytek praktyki kościelnej. W tym dniu stawiano horoskopy pogodowe. I tak oto, grzmot lub deszcz w Wielki Piątek oznaczał urodzaj, deszcz zapewniał rok suchy, i na odwrót – pogoda wróżyła mokry rok. Dobry urodzaj zwiastowała ponadto poranna rosa na szybach lub na drzwiach. Mróz w nocy wróżył dobre sianokosy, mróz w dzień – obfity zbiór fasoli, a wycie psów – bogate roje pszczelne. Do dziś pozostały nam przysłowia i przepowiednie: „W Wielki Piątek, dobry siewu początek”, „Kiedy w Wielki Piątek rosa, to nasiej gospodarzu dużo prosa. A jeżeli w Wielki Piątek mróz, to proso na górę włóż”, „Jak w Wielki Piątek pada, to będzie suchy rok” i „W Wielki Piątek zrób początek, a w sobotę kończ robotę”. Czytaj więcej
Wielki Czwartek – chodzenie z klekotkami
W tradycji ludowej Wielki Czwartek zwany był cierniowym. Najpopularniejszym zwyczajem wielkoczwartkowym, praktykowanym dawniej na historycznym Górnym Śląsku, było chodzenie z tzw. klekotkami, klepaczkami, tragaczkami, czy grzechotkami. Były to proste, drewniane kołatki wykonane przez miejscowych stolarzy. Kołatki te używano zamiast dzwonów kościelnych na znak żałoby, zdrady Judasza i początku Męki Chrystusa – począwszy od wieczornej Mszy św. wielkoczwartkowej (po Gloria), aż do południa Wielkiej Soboty. Z klekotkami chłopcy (wyłącznie) chodzili dookoła kościoła trzy razy w ciągu dnia – rano, w południe i na wieczór. Wierzono, iż klekotanie wystraszy zło, które panoszy się ze szczególną siłą przed Wielkanocą. J. Lompa tak o tym zwyczaju pisał: „Na wsiach chłopcy nie mają większy uciechy nad tą, gdy chodzą przed świętami wielkanocnymi z klekotkami”. Czytaj więcej
Marzanna, chodzenie z gaikiem, Maibaum
Słowiańskie obrzędy topienia marzanny i chodzenia z gaikiem, to najstarsze zachowane słowiańskie obrzędy wiosenne, prawdziwe fenomeny w skali europejskiej. Obchodzono je między zimą i wiosną, miały przywołać ciepłe, długie i pełne pracy w polu dni. Zachowały się do dziś, choć utraciły swój pierwotny, magiczny i ludowy charakter na rzecz wesołej, najczęściej szkolnej zabawy w dniu 21 marca, czyli w pierwszym dniu wiosny. Czytaj więcej
Skubanie pierza na Śląsku Opolskim
Depozytariuszki zwyczaju skubania pierza na Śląsku Opolskim złożyły wniosek na wpis tej tradycji na Krajową Listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Wniosek, w imieniu pań – „skubaczek” z gminy Chrząstowice, z Żędowic, Kadłuba i podopolskich Górek – w dniu 3 marca br. podpisała pani Maria Kwiecińska z Dębskiej Kuźni (gm. Chrząstowice), którą depozytariuszki wybrały na swoją przedstawicielkę. Czytaj więcej
„Tłuste z pięknem może iść w parze”, czyli tradycjo trwaj!
Tradycja zjadania pączków w tłusty czwartek trwa w Polsce w najlepsze i mimo mody na wszystko co eko i wege, zupełnie nie jest zagrożona. Przeciętny Polak zjada tego dnia ok. 5 tłustych, oblanych lukrem pączków. Nie stronią od nich również będące nieustannie na tzw. diecie kobiety, tłumacząc sobie, że „tłuste z pięknem może iść w parze” – jak stwierdziła jedna z twórczyń ludowych z „Opolskich Dziouch”. Jedyne co może odstraszyć od kultywowania tradycji objadania się pączkami w tłusty czwartek, to obecne wysokie ceny tych kalorycznych łakoci… Ale i na to jest rada! Można sięgnąć do babcinych zeszytów z przepisami i samemu zrobić! Czytaj więcej
Święta Agata, znaczy „dobra” – patronka pielęgniarek, kominiarzy, ludzwisarzy i odlewników
Dnia 5 lutego wspominamy pochodzącą z Sycylii św. Agatę, żyjącą w III wieku męczennicę za wiarę katolicką, torturowaną i straconą ok. 351 r. poprzez spalenie. Jej święto obchodzone w Katanii na Sycylii tzw. Festiwal Santa Agata jest do dziś jednym z największych wydarzeń religijnych na świecie. Zabawa trwa dwa tygodnie, tłumy m.in. idą w procesji ze świecami po przepięknie oświetlonych ulicach, a w cukierniach podają „cycki św. Agaty” – przepyszny deser na bazie słodkiej ricotty, który przypomina smutny fakt obcięcia piersi św. Agacie (obdarzona wyjątkową urodą postanowiła żyć w dziewictwie i odrzucała zalotników).
Św. Błażej – święty od bólu gardła
Jest jednym z Czternastu Świętych Wspomożycieli, którzy niosą pomoc w różnych chorobach. Św. Błażej jest patronem cierpiących na ból gardła i dróg oddechowych. Jest idealnym świętym na czas obecnej pandemii. W ikonografii przedstawiany jest jako biskup, który błogosławi. Czytaj więcej
Matki Bożej Gromnicznej
Dnia 2 lutego przypada święto kościelne zwane w polskiej tradycji świętem Matki Bożej Gromniczej lub Oczyszczeniem Najświętszej Marii Panny. Dzień ten kończy okres Bożego Narodzenia. Dawniej święto to było obchodzone bardzo uroczyście. Obecnie akcent położony jest na Osobę Chrystusa, który jest „światłością świata” i „Światłem na oświecenie pogan”. Święto to otrzymało nazwę Ofiarowania Pańskiego. Czytaj więcej
Rozpusta i swawola, czyli rzecz o karnawale
Karnawał to okres zimowych zabaw, pochodów, maskarad i balów. Ten radosny i wesoły czas rozpoczyna święto Trzech Króli, a kończy Środa Popielcowa, czyli popielec. Najbardziej znane i widowiskowe karnawały odbywają się Rio de Janerio w Brazylii, we włoskiej Wenecji, na Wyspach Kanaryjskich, w Niemczech i Belgii. W tej ostatniej, najciekawszym widowiskiem ulicznym – jednym z najstarszych w Europie – jest karnawał organizowany w Binche. W 2003 r. został on proklamowany Arcydziełem Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości, a w 2008 r. trafił na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa UNESCO. Czytaj więcej