Tegoroczna edycja wrześniowego święta zabytków będzie w województwie śląskim wyjątkowa – 40 Organizatorów przygotowało kilkadziesiąt wydarzeń kulturalno-edukacyjnych w 28 miejscowościach. Zgodnie z hasłem przewodnim tegorocznej edycji EDD poznamy tajemnice codzienności Czytaj więcej
Archiwum Tagu: tradycja
Tradycja święta plonów sięga czasów słowiańskich
Dożynki to święto wykonanej pracy, święto plonów rolniczych nazywane także na Górnym Śląsku żniwnem, żniwówką, żniwniokiem lub potrzęsnem (Beskid Śląski). Święto to ma wielowiekową tradycję sięgającą czasów słowiańskich. Czytaj więcej
Świętojańskie sobótki
24 czerwca obchodzimy dzień św. Jana na który to przypada letnie zrównanie dnia z nocą. Dzień ten, a zwłaszcza jego wigilia 23 czerwca zajmowały szczególne miejsce w cyklu dorocznych obrzędów słowiańskich. Wielowiekowe świadectwa i współczesne relikty dowodzą, iż mamy w tym przypadku do czynienia z pogańskimi, prastarymi obrzędami Czytaj więcej
Boże Ciało
Boże Ciało, czyli Święto Najświętszego Ciała Chrystusa mimo, iż zostało ustanowione dopiero w XIII w. należy do najpopularniejszych świąt kościelnych. Przypada na 11 dzień po niedzieli Zielonych Świąt i 60 dni po Wielkanocy i trwa oktawę, tj. przez cały tydzień. Czytaj więcej
Święty Urban – patron rolników
25 maja obchodzimy święto św. Urbana, patrona rolników oraz jak mawia lud – „patrona od gradobicia i ognia”. Postać tego świętego jest nieco mniej znana na Śląsku niż w innych regionach Polski. W tych miejscowościach śląskich, gdzie ów patron cieszył się kultem, każdego roku ofiarowano mu grubą świecę. Czytaj więcej
Majenie kapliczek – zwyczaj, który przetrwał
Początek maja, najpiękniejszego miesiąca w roku, ma również swoją ludową obrzędowość doroczną. W tym czasie bowiem istniał, sporadycznie kultywowany do dziś, zwyczaj stawiania majów (mojów, moiczków, majek), tj. drzewek sosnowych przybranych różnokolorowymi wstążkami Czytaj więcej
„Św. Marek może wszystko zniszczyć” – relikt słowiańskiego zwyczaju obchodów pól
25 kwietnia obchodzimy dzień św. Marka, apostoła i ewangelisty umęczonego ok. 68 r. Dzień ten jeszcze po 1945 r. był uroczyście obchodzony na Śląsku, zwłaszcza na Śląsku Opolskim. Istniało przekonanie, że w tym dniu nie wolno pracować w polu, gdyż wierzono, że „św. Marek może wszystko zniszczyć”. Czytaj więcej
Lany poniedziałek
Od dawna w ludowej obrzędowości poniedziałek wielkanocny kontrastował swym charakterem z pierwszym dniem świąt Wielkiej Nocy. Bawiono się głośno, radośnie i odwiedzano się nawzajem. Od dawien dawna był to najgłośniejszy, najradośniejszy i najbardziej mokry dzień w roku, a to za sprawą zwyczaju oblewania dziewczyn i kobiet wodą. Czytaj więcej
Wielkanocne zwyczaje
Wielkanoc jest najważniejszym Świętem w tradycji chrześcijańskiej oraz obrzędowości okresu wiosennego. Święta Wielkiej Nocy, podobnie jak Boże Narodzenie, obfitują w bogactwo zwyczajów ludowych, z których obecnie już tylko część wykazuje żywotność. W wielkanocnej obrzędowości kościelnej odnajdujemy oczywiście relikty pradawnych wiosennych wierzeń Czytaj więcej
Święcenie ognia, wody i potraw w Wielką Sobotę
Do naszych czasów przetrwało kilka obrzędów wielkosobotnich. Jednym z nich, jest święcenie ognia, wody i potraw przygotowywanych do spożycia podczas świąt Wielkanocnych. Zwyczaje te, a zwłaszcza kult wody i ognia mają podłoże słowiańskie i przetrwały do naszych czasów dzięki temu, że Kościół (nie mogąc ich zwalczyć) usankcjonował je Czytaj więcej
Wielkopiątkowa obrzędowość
W całym cyklu świąt wielkanocnych Wielki Piątek zawsze był dniem najbogatszym w obrzędy i zwyczaje ludowe, co wiązało się oczywiście z obrzędowością kościelną, spośród których najważniejsze jest oczywiście odwiedzanie grobu Chrystusa. Starodawne wielkopiątkowe praktyki są również przykładem wielowiekowej adaptacji pogańskich obrzędów na użytek praktyki kościelnej. Czytaj więcej
Chodzenie z klekotkami w Wielki Czwartek
Najpopularniejszym zwyczajem wielkoczwartkowym, praktykowanym dawniej na historycznym Górnym Śląsku, było chodzenie z tzw. klekotkami, klepaczkami, czy grzechotkami. Były to proste, drewniane kołatki wykonane przez miejscowych stolarzy. Kołatki te używano zamiast dzwonów kościelnych na znak żałoby, zdrady Judasza i początku Męki Chrystusa Czytaj więcej
Zdobienie jaj wielkanocnych
Jajo stanowi zalążek nowego życia, stało się więc symbolem odradzającego się życia znanym w wielu kulturach. Barwne jaja wielkanocne nazywamy pisankami, kroszonkami, kraszankami, malowankami lub byczkami (jednokolorowe bez wzorów). Zdobienie jaj wielkanocnych ma długą historię. Czytaj więcej
Wielki Tydzień
W liturgii kościelnej Wielki Tydzień nazywa się czasem Męki Pańskiej. W tradycji ludowej każdy dzień Wielkiego Tygodnia miał swoje znaczenie, swą własną obrzędowość i przesądy, które współcześnie prawie nie są już spotykane. Poniedziałek, wtorek i środa Wielkiego Tygodnia są dniami w sposób szczególny poświęconymi pojednaniu. Czytaj więcej
Niedziela Palmowa
W ostatnią niedzielę przed Wielkanocą, zwaną Niedzielą Palmową, święci się w kościele gałązki palmowe (tzw. kocianki). Jest to zaadaptowany przez Kościół prastary zwyczaj związany z pogańskim kultem rózgi życia, zielonej i młodej gałązki, symbolizującej ożywanie przyrody po zimie. Czytaj więcej