Był jednym z najwybitniejszych historiografów średniowiecza, duchownym, dyplomatą i wychowawcą królów – synów króla Kazimierza Jagiellończyka. Nazywany jest ojcem polskiej historiografii. Czytaj więcej
Archiwum Tagu: średniowiecze
Witelon – pierwszy w dziejach Śląska uczony, który wywarł ogromny wpływ na rozwój nauk eksperymentalnych i stosowanych
Był jednym z najwybitniejszych polskich naukowców XIII wieku. Twórcą podstaw psychologii spostrzegania i pierwszym polskim uczonym znanym w największych ośrodkach naukowych ówczesnej Europy. Zajmował się fizyką, matematyką, filozofią i optyką. Był pierwszym znanym uczonym, piszącym o sobie „in nostra terra, scilicet Polonia” – czyli z naszej ziemi, to znaczy Polski. Od 2003 r. jego imię nosi Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Legnicy. Uczony jest również bohaterem powieści łódzkiego prozaika Witolda Jabłońskiego Gwiazda Wenus Gwiazda Lucyfer (2003-2007). Czytaj więcej
Mikołaj z Koźla – autor spisanej po polsku pieśni swawolnej
Był franciszkaninem kaznodzieją i zajadłym przeciwnikiem husytyzmu. Przede wszystkim był autorem rękopisu – spisanego w formie pamiętnika między 1416 a 1423 r., który znajduje się w zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Wrocławskiego (sygn. I. Q. 466).
Na podstawie analizy historycznej, badacze przyjmują, że Mikołaj z Koźla urodził się ok. 1390 roku. Po odebraniu elementarnych nauk od joannitów w Koźlu, udał się do szkoły zakonu minorytów pw. św. Bartłomieja w Głogówku, gdzie najprawdopodobniej doskonale wykształcił znajomość łaciny oraz tzw. sztuk wyzwolonych. W wyniku jakiegoś ostrego konfliktu opuścił konwent w 1414 r. i wyruszył na wyprawę misyjną. Odwiedził m.in. Ołomuniec, Czesław, Karniów, Pragę, Opole, Kraków i Stary Sącz. Przebywał w klasztorach w Czasławiu w Czechach (gdzie wstąpił do nowicjatu), potem w Ołomuńcu i od 1421 r. w Karniowie. Ostatnie jego zapiski pochodzą z 1423 r. Badacze przypuszczają, że Mikołaj z Koźla zmarł ok. 1431 r. być może w rodzinnym Koźlu, do którego zdaniem T. Michałowskiej zakonnik powrócił ok. 1431 r. Czytaj więcej
Czesław Hadamik: Zamek Olsztyn krok po kroku [przewodnik]
Historyczna ruina zamku Olsztyn jest dzisiaj jednym z największych pod względem powierzchni i najbardziej efektownych reliktów obiektów obronnych Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Zamek, wzniesiony w drugiej połowie XIII stulecia, przez ponad 300 lat był najważniejszym punktem oporu północno-zachodniej Małopolski Czytaj więcej
Księga Henrykowska – pierwsze zdanie po polsku
To manuskrypt o wyjątkowej wartości dla Polski, zawierający zdanie zapisane w języku staropolskim Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai, co współcześnie oznacza: Daj, niech ja pomielę, a ty odpoczywaj. W 2015 r. wpisano je na listę „Pamięć Świata” UNESCO. Czytaj więcej
Zawalił się fragment średnioweicznego muru w Byczynie
Zawaliła się część muru otaczającego Byczynę niemal w całej długości. W zeszłym roku Opolski Wojewódzki Konserwator Zabytków wydał władzom miasta nakaz naprawy cennego zabytku, wpisanego do rejestru zabytków województwa opolskiego. Czytaj więcej
759. rocznica prawykonania hymnu Gaude Mater Polonia
8 maja 1254 r. w Krakowie na uroczystości z okazji kanonizacji biskupa Stanisława ze Szczepanowa po raz pierwszy wykonano hymn Gaude Mater Polonia (Ciesz się, Matko Polsko) jako część nieszporną rymowanego oficjum Historia glorisissimi Stanislai. Autorem hymnu jest Wincenty z Kielczy (Śląsk Opolski). Czytaj więcej
Ruiny zamku Olsztyn koło Częstochowy
Ruiny zamku Olsztyn malowniczo położone na grzędzie skalnej zwanej Słonecznymi Skałami, należą do największych warowni Jury Krakowsko-Częstochowskiej. W czasach swojej świetności dzieje warowni przeplatały się z ważnymi dla losów Polski wydarzeniami i łączyły się z najznamienitszymi nazwiskami osobistości ówczesnej Rzeczpospolitej. Czytaj więcej
Zamek biskupów krakowskich w Siewierzu
Pięknie zabezpieczone ruiny zamku w Siewierzu (woj. śląskie) koniecznie trzeba zobaczyć. Dawna warownia biskupów krakowskich, choć lata świetności ma już dawno za sobą, wciąż imponuje. Siewierz, jak mało która miejscowość może poszczycić się imponującą historią. Już sama nazwa zdradza jej słowiańską genezę, Czytaj więcej
Ruiny zamku w Smoleniu
Malowniczo położone na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej ruiny zamku w Smoleniu znajdują się nieopodal Pilicy w powiecie zawierciańskim. Zamek, leżący na Szlaku Orlich Gniazd, wzniesiono w XIV w. na wzgórzu, w południowo-zachodniej części wsi. Prawdopodobnie była to fundacja Jana z Pilicy, kasztelana radomskiego w latach 1341-1347. Czytaj więcej
Wielki uczony „in nostra terra, scilicet Polonia”
Około 1230 r. na Dolnym Śląsku na świat przyszedł Witelon (Witelo), twórca podstaw psychologii spostrzegania i pierwszy polski uczony znany w największych ośrodkach naukowych Europy. Był pierwszym znanym uczonym, piszącym o sobie „in nostra terra, scilicet Polonia” – „z naszej ziemi, to znaczy Polski”. Czytaj więcej