Archiwum Tagu: Opole

366. rocznica ogłoszenia w Opolu uniwersału wzywającego do obrony Rzeczypospolitej

Kilka razy w dziejach, oczy całej Rzeczypospolitej zwrócone były na Opole – stary, piastowski gród. Tak było m.in. w 1655 r. podczas tzw. „potopu szwedzkiego”. Wówczas to, 30 listopada 1655 r. w klasztorze oo. Franciszkanów przy opolskim Rynku, król Jan Kazimierz ogłosił uniwersał opolski wzywających poddanych do powstania przeciw Szwedom. Akt ten skierowany był nie tylko do szlachty, ale także do chłopów i wszystkich mieszkańców ówczesnej Rzeczypospolitej. Czytaj więcej →

Elizabeth Grabowski (1864-1929). Pisarka, badaczka folkloru, zwana „ciocią od górnośląskich bajek”

Jej pasją były podróże, szczególnie po historycznym Górnym Śląsku. Była kobietą niezwykłą – niemiecką pisarką, badaczką folkloru i dziejów Górnego Śląska. Była też otwartą, ciepłą osobą, która zasłużyła na przydomek „cioci-bajarki”. Czytaj więcej →

Klon polny koło Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego

W miejscu, gdzie obecnie znajduje się gmach Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego stał Zamek Piastowski, którego pozostałości ostatecznie wyburzono w  1928 r. – pozostawiając jedynie wieżę. W 1931 r. rozpoczęto budowę nowego biurowca według projektu architekta Friedricha Lehmanna, który ukończono w 1934 r. Być może klon polny posadzono wówczas przed nowym gmachem urzędu?  Piękny okaz ma ok. 100 lat i ponad 280 cm w obwodzie. Od 2000 r. jest pomnikiem przyrody. Czytaj więcej →

Pomnik „Bojownikom o polskość Śląska Opolskiego” w Opolu

Pomnik autorstwa Jana Borowczaka budzi kontrowersje. Potocznie określany jest przez mieszkańców Opola mianem „baby na byku” i oceniany jako „za duży”, „nie udany” i niewiele osób potrafi powiedzieć „o co w nim chodzi” i „po co ta baba siedzi na tym byku?”.  Pomnik określany jest jako „Opolska Nike”. Przedstawia on mityczną boginię Nike z rozpostartymi skrzydłami (symbolizującą zwycięstwo i wolność), stojącą na turze. Czytaj więcej →

Wiąz szypułkowy – strażnik mostu „Groszowego” w Opolu

Wiąz szypułkowy (Ulmus leavis) rośnie w Opolu, na rogu ul. W.A. Mozarta i F. Żwirki i S. Wigury, przed wejściem na „Most Groszowy” nieopodal zabytkowej smażalni naleśników „Grabówka”. Ma 112 lat, ponad 395 cm w obwodzie i ok. 25 m wysokości. Od 2001 r. ma status pomnika przyrody. Drzewo posadzono jesienią 1903 r. z okazji otwarcia mostu „Groszowego” przez Kanał Młynówka – najcenniejszego tego typu zabytku techniki w Opolu. Czytaj więcej →

Platany klonolistne przy placu Wolności w Opolu – relikty Rejencji Opolskiej

Platany klonolistne (Platanus x hispanica „Acerifolia) rosną na górnym tarasie skweru przy placu Wolności, w centrum miasta naprzeciwko wejścia do Urzędu Miasta Opola. Są to imponujące drzewa z rozłożystą koroną, o oryginalnej korze, łuszczącej się dużymi płatami. Od 2001 r. mają status pomników przyrody.

Grubsze drzewo o obwodzie ok. 758 cm posadzono najpewniej w połowie XIX w. Prawdopodobnie nasadzenie należy wiązać z budową gmachu Rejencji Opolskiej. Wzniesiono go w latach 1830-1833 według projektu architekta Fryderyka Karola Schinkla (1781-1841). Utworzony przed gmachem plac nazwano Regierungsplatz (plac Rejencyjny, ob. Plac Wolności). Czytaj więcej →

„Dąb Piastowski” na wyspie Bolko w Opolu

Dąb szypułkowy (Quercus robur) ze względu na okazałe rozmiary jakie osiąga, sprawia majestatyczne wrażenie i dlatego odgrywa istotną rolę w symbolice i dawniej w kultach religijnych. Jest symbolem długowieczności, dostojeństwa i siły. Od wieków dęby uznawane były za święte drzewa. Dla pogan dąb był drzewem, którego rozłożysta korona wspierała niebo, a korzenie – podporę piekieł. Pokrój tego wyjątkowego drzewa symbolizował podział świata na część duchową (korona), część śmiertelników (pień) i część magiczną (korzenie). Czytaj więcej →

Anna księżna opolska (~ 1348 – 1378) – kobiecość uwieczniona w kamieniu

Anna była tą pośród księżniczek opolskich, której znamy wygląd. Jej wizerunek zachował się na tumbie, czyli głównej części gotyckiego grobowca przedstawiającej postać zmarłej, znajdującej się w kaplicy św. Anny tzw. Piastowskiej w kościele OO. Franciszkanów w Opolu.

Była żoną księcia opolskiego Bolesława III (ok. 1337 – 1382) i matką pięciorga dzieci: synów Jana Kropidło, Bolesława IV, Henryka, Bernarda i córki Anny. Zmarła w Opolu w 1378 r. Mąż przeżył ją o cztery lata, zmarł 21 września 1382 r. Oboje pochowani zostali w kaplicy św. Anny w kościele OO. Franciszkanów w Opolu, która pełniła już funkcję nekropolii Piastów Opolskich. W 2 połowie XIV wieku nieznany z imienia artysta wyczarował z kamienia ich przepiękny sarkofag, który do dziś możemy podziwiać. Inspiracją do jego powstania był zapewne powstały między 1300 a 1320 r. sarkofag księcia śląskiego Henryka IV Prawego (Probusa), wybitne dzieło sztuki, które wówczas stało się wzorem do naśladowania dla innych książąt śląskich. Czytaj więcej →

Lutosława Malczewska (1914-2004) – nestorka opolskiego rodu dziennikarskiego

Urodziła się 24 października 1914 r. we Wrocławiu. Była córką wybitnego działacza polskiego Kazimierza Malczewskiego, pierwszego Prezesa Dzielnicy Śląskiej Związku Polaków w Niemczech. Uczyła się w polskim gimnazjum w Raciborzu, a następnie w Opolu. Od najmłodszych lat należała do polskiej organizacji „Sokół” w Raciborzu, chóru „Harmonia” i do amatorskiego zespołu dramatycznego działającego w „Strzesze” w Raciborzu. W 1932 r. wraz z rodziną przeniosła się do Opola, gdzie działała w harcerstwie i chórze „Lutnia”. W 1932 r. wstąpiła do Związku Polaków w Niemczech. Pomagała ojcu w prowadzeniu polskiej księgarni „Lektor” w Opolu – jedynej wówczas na Śląsku Opolskim, która przetrwała do 1937 r. Czytaj więcej →

Rozalia Schreier – wybawczyni Fryderyka II

Była żoną rybaka z Opola i nie mielibyśmy o niej pojęcia, gdyby pewnego dnia na jej drodze nie pojawił się wystraszony król pruski Fryderyk II zwany Wielkim. O życiu Rozalii Schreier niewiele wiemy poza tym, że żyła w XVIII –wiecznym Opolu, które było wówczas peryferyjnym miastem monarchii habsburskiej. Zajmowało obszar (16 hektarów) od katedry pw. św. Krzyża (początkowo drewniana, wymieniona w źródłach w 1223 r.) na północy do klasztoru OO. Franciszkanów na południu (ufundowany w 1248 r. przez księcia Władysława), od zamku na Ostrówku na zachodnie po klasztor dominikanów na wschodzie. Od centralnie zaplanowanego rynku szachownicowo rozchodziły się ulice, tworząc kwartały zabudowań. Zabudowa była przeważnie drewniana, a dachy kryte były gontem. Czytaj więcej →

Jajko w praktykach magicznych

Jajko jest uniwersalnym symbolem życia. W magii, w ludowych zwyczajach jako zwykle wyrażało skoncentrowaną energie życia. Spotykane często na grobach – miały zapewnić zmarłym żywotność. Jaja – zarówno ozdobione, jak i te nie ozdobione, kurze, z gliny, z wapnienia itd. w okresie wczesnego średniowiecza miały przeróżne zastosowanie w praktykach magicznych.

Z Katalogu magii Rudolfa z Rud Raciborskich (cystersa) powstałego w XIII w., wiemy, że jajek używano na Śląsku w zabiegach magicznych. Przykładowo matka do pierwszej kąpieli dziecka wkładała jajko, które ojcu dawała następnie do zjedzenia. Matki też niosąc dziecko z kościoła do domu rozdeptywały na progu domu jajko pod miotłą. Rudolf pisał o zastosowaniu jajek w magii leczniczej i w praktykach apotropeicznych, które polegały na zakopywaniu jajka pod progiem domu jako środka chroniącego domostwo i domowników przed burzą. Jajko miało też zastosowanie w praktykach miłosno-seksualnych. Czytaj więcej →

Zdobienie jaj

Zwyczaj ozdabiania jajka, będącego w wielu kulturach symbolem odradzającego się życia, znany jest od dawna z Chin, Persji czy Egiptu. Zdobienie jaj praktykowano we wszystkich znanych cywilizacjach. Jajko od niepamiętnych czasów symbolizowało początek życia. Motyw ten jest powszechnie obecny w znanych naukowcom mitach kosmologicznych. Najstarsze pisanki pochodzą z terenów sumeryjskiej Mezopotamii. W starożytnym Egipcie jajko było oznaką boga słońca Pta. W starożytnej Grecji jajko było atrybutem Afrodyty. Indyjska filozofia wyjaśnia, iż jako Bramhenda zawiera w sobie zaród wszelkiego stworzenia, które wyszło z nicestwa. Jajka malowano w cesarstwie rzymskim, o czym pisali m.in. Owidiusz, Pliniusz Młodszy i Juwenalis. Zwyczaj zdobienia jaj znany był również wśród plemion germańskich i według ich mitologii jaja znosił zając – zwierzę poświęcone bogini Osterze. Zwyczaj zdobienia  jaj był także praktykowany przez Słowian. Najstarsze znalezione w Polsce pisanki pochodzą z X wieku, wykopano je podczas archeologicznych prowadzonych na Ostrówku w Opolu. Czytaj więcej →