Do naszych czasów przetrwało kilka obrzędów wielkosobotnich. Jednym z nich, jest święcenie ognia, wody i potraw przygotowywanych do spożycia podczas świąt Wielkanocnych. Zwyczaje te, a zwłaszcza kult wody i ognia mają podłoże słowiańskie i przetrwały do naszych czasów dzięki temu, że Kościół (nie mogąc ich zwalczyć) usankcjonował je Czytaj więcej
Archiwum Tagu: dziedzictwo niematerialne
Wielkopiątkowa obrzędowość
W całym cyklu świąt wielkanocnych Wielki Piątek zawsze był dniem najbogatszym w obrzędy i zwyczaje ludowe, co wiązało się oczywiście z obrzędowością kościelną, spośród których najważniejsze jest oczywiście odwiedzanie grobu Chrystusa. Starodawne wielkopiątkowe praktyki są również przykładem wielowiekowej adaptacji pogańskich obrzędów na użytek praktyki kościelnej. Czytaj więcej
Chodzenie z klekotkami w Wielki Czwartek
Najpopularniejszym zwyczajem wielkoczwartkowym, praktykowanym dawniej na historycznym Górnym Śląsku, było chodzenie z tzw. klekotkami, klepaczkami, czy grzechotkami. Były to proste, drewniane kołatki wykonane przez miejscowych stolarzy. Kołatki te używano zamiast dzwonów kościelnych na znak żałoby, zdrady Judasza i początku Męki Chrystusa Czytaj więcej
Palenie żuru w Wielką Środę
Wielka Środa, zwana także żurową strzodą, jest pierwszym dniem Wielkiego Tygodnia, który posiada swoje własne, częściowo do dziś żywotne zwyczaje ludowe. Na Śląsku są to m.in. palenie żuru i wypędzanie Judasza. W tych ludowych zwyczajach przeplatają się zapisane w pamięci słowiańskie obrzędy wiosenne Czytaj więcej
Zdobienie jaj wielkanocnych
Jajo stanowi zalążek nowego życia, stało się więc symbolem odradzającego się życia znanym w wielu kulturach. Barwne jaja wielkanocne nazywamy pisankami, kroszonkami, kraszankami, malowankami lub byczkami (jednokolorowe bez wzorów). Zdobienie jaj wielkanocnych ma długą historię. Czytaj więcej
Wielki Tydzień
W liturgii kościelnej Wielki Tydzień nazywa się czasem Męki Pańskiej. W tradycji ludowej każdy dzień Wielkiego Tygodnia miał swoje znaczenie, swą własną obrzędowość i przesądy, które współcześnie prawie nie są już spotykane. Poniedziałek, wtorek i środa Wielkiego Tygodnia są dniami w sposób szczególny poświęconymi pojednaniu. Czytaj więcej
Niedziela Palmowa
W ostatnią niedzielę przed Wielkanocą, zwaną Niedzielą Palmową, święci się w kościele gałązki palmowe (tzw. kocianki). Jest to zaadaptowany przez Kościół prastary zwyczaj związany z pogańskim kultem rózgi życia, zielonej i młodej gałązki, symbolizującej ożywanie przyrody po zimie. Czytaj więcej
Jare Gody – jedno z najważniejszych świąt Słowian
21 marca przypadają tzw. Jare Gody (Święto Jaryły), wiosenne zrównanie dnia z nocą. Było to ważne święto Słowian, podczas którego świętowano odradzające się po zimie życie. Jare Święto obchodzono na wiele sposobów. M.in. topiono Marzannę – symbol zimy. Czytaj więcej
Słowiańskie obrzędy topienia marzanny i noszenia gaika
Słowiańskie obrzędy topienia marzanny i noszenia gaika, to najstarsze zachowane obrzędy wiosenne, prawdziwe fenomeny w skali europejskiej. Zachowały się do dziś w niemal niezmienionej formie utraciwszy jednak pierwotny, magiczny charakter na rzecz wesołej zabawy. Czytaj więcej
„Pamiętaj człowiecze, żeś jest proch i w proch się obrócisz” – środa popielcowa i Wielki Post
Wielki Post i czas Męki Pańskiej, to w Kościele katolickim okres od Popielca do Wielkanocy, trwający niemal siedem tygodni. Lud nadał własne nazwy sześciu poszczególnym niedzielom, poprzedzającym święta Wielkiej Nocy. Autochtoni na historycznym Górnym Śląsku mówią na owe niedziele: sucho (chudo), głucho (tłusto), czarno, biało (środopostno), marzanno (marzanio) i palmiano (kwietno). Czytaj więcej
Matki Boskiej Gromnicznej
2 lutego przypada święto kościelne zwane w polskiej tradycji kościelnej świętem Matki Bożej Gromniczej lub Oczyszczeniem Najświętszej Marii Panny. Dzień ten kończy okres Bożego Narodzenia. Dawniej święto to było obchodzone bardzo uroczyście. Obecnie akcent położony jest na Osobę Chrystusa, który jest „światłością świata” i „Światłem na oświecenie pogan”, i święto otrzymało nazwę Ofiarowania Pańskiego. Czytaj więcej
Magia wigilijnych zwyczajów
Boże Narodzenie, to od kilkunastu wieków w powszechnej świadomości chrześcijan najbardziej uroczyście obchodzone święto. W Polsce wprowadzono je do kalendarza kościelnego w X w. Cały cykl świąteczny obejmuje Boże Narodzenie, poprzedzone Wigilią, Nowy Rok, Czytaj więcej
Godowe Święto – pradawne święto Słowian
Na 21 – 22 grudnia przypada tzw. Godowe Święto (Szczodre Gody, Święto Zimowego Staniasłońca) – pradawne święto Słowian obchodzone w okresie przesilenia zimowego. Było to jedno z czterech głównych świąt solarnych obchodzone przez wszystkie współczesne grupy rodzimowiercze. Czytaj więcej
Adwent – bogactwo zwyczajów religijnych
Adwent, to w Kościele chrześcijańskim okres oczekiwania na powtórne przyjście Jezusa Chrystusa. Okres zadumy, refleksji ale także okres bogaty w tradycyjną, ludową obrzędowość, która tworzy unikalne dziedzictwo niematerialne, Czytaj więcej