Był wybitnym polskim malarzem, rysownikiem i ilustratorem. Specjalizował się w malarstwie historycznym i batalistycznym. Malował małoformatowe dzieła głównie techniką akwarelową. Był jednym z inicjatorów utworzenia w Krakowie Muzeum Narodowego. Uważany jest za twórcę polskiego malarstwa batalistycznego, mistrza techniki akwarelowej, klasyka malarstwa literackiego. Ulubionym tematem jego sztuki były sceny z rycerskiej przeszłości Polaków, a wyjątkowe miejsce w jego twórczości zajmują kompozycje, w których głównym podmiotem jest koń. Podobnie jak Henryk Sienkiewicz w literaturze, Kossak za pomocą pędzla i farb kształtował narodową wyobraźnię historyczną. Czytaj więcej
Archiwum Kategorii: Historia
Profesor Mariusz Patelski: Harcerze w walkach o Lwów i Małopolskę Wschodnią (1918-1919)
Początki harcerstwa polskiego łączą się nierozerwalnie ze Lwowem. Tu w 1909 r. w “Słowie Polskim”, opublikowano pierwszy artykuł na temat skautingu (Edmund Naganowski “Bi-bi” i “Bi-es”). W tym mieście Andrzej Małkowski przetłumaczył dzieło Roberta Baden-Powella “Scouting for Boys” oraz wydał pierwszy numer “Skauta” – czasopisma obejmującego swym zasięgiem polskie ziemie wszystkich zaborów. W stolicy Galicji, w maju 1911 r., powstała Naczelna Komenda Skautowa oraz cztery drużyny skautowe (I Lwowska Drużyna Skautowa (LDS) pod komendą Czesława Pieniążkiewicza, II LDS Franciszka Kapałki, żeńska III LDS pod komendą Olgi Drahonowskiej oraz IV LDS Andrzeja Baternay’a). Tutaj wreszcie, w siedem lat później, lwowscy harcerze udowodnili swą postawą przywiązanie do Ojczyzny, współtworząc legendę lwowskich “Orląt”. Czytaj więcej
Olga Boznańska (1865-1940) – najwybitniejsza polska malarka
Miała oryginalną osobowość i konsekwentnie dążyła do stworzenia własnego stylu. Początkowo uczyła się malarstwa u drugorzędnych artystów w Krakowie i Monachium, gdyż jako kobieta nie miała możliwości wstępu do Akademii Sztuk Pięknych. W 1898 r. przeniosła się do Paryża, gdzie rozwinęła swój ogromny talent. Została jedną z najciekawszych kolorystów swoich czasów. Malowała przede wszystkim portrety. Jej dzieła urzekają szlachetnością kolorów. Znakomicie operowała efektem niedomówień i aluzji, co tyko dodawało charakteru i zagadkowości portretowanych osób. Czytaj więcej
168. rocznica urodzin Adama Prażmowskiego (1853-1920) – twórcy polskiej mikrobiologii
Był polskim mikrobiologiem, agronomem, działaczem społecznym, jedną z najwybitniejszych postaci świata naukowego Polski pod zaborami. Uznawany jest za jednego z twórców polskiej mikrobiologii. W 1884 r. jako pierwszy w Polsce opisał budowę i rozwój laseczki wąglika. Czytaj więcej
278. rocznica urodzin prof. Rafała Czerwiakowskiego (1743-1816) – ojca chirurgii polskiej
Był polskim chirurgiem, położnikiem, astronomem i twórcą pierwszej w Polsce katedry chirurgii. Był pijarem i przyjacielem Jana Śniadeckiego, Jana Jaśkiewicza i Hugona Kołłątaja, któremu Komisja Edukacji Narodowej zleciła reformę Akademii Krakowskiej. Czytaj więcej
Rudolf Weigl (1883-1957). Polak z wyboru. Fanatyk nauki, który pokonał tyfus
Był wybitnym uczonym, światowej sławy biologiem, który rozsławił polską naukę. Szczepionka przeciw tyfusowi, którą stworzył, uratowała miliony osób na całym świecie. Choć zasłużył, nie dostał Nagrody Nobla. Rudolf Weigl, podobnie jak Oskar Kolberg, Samuel Linde, czy Wincenty Pol, był Polakiem z wyboru. I chociaż nauczył mikrobiologów hodować zarazki tyfusu plamistego we wszach, a potem stworzył z nich szczepionkę, to wciąż jest za mało znany. Czytaj więcej
Spór Rozwadowskiego z Piłsudskim był głównym powodem, dla którego w okresie II Rzeczpospolitej nie powstała naukowa biografia pierwszego szefa sztabu i najwybitniejszego z polskich sztabowców XX wieku
93 lata temu, 18 października 1928 r., zmarł jeden z najwybitniejszych dowódców w dziejach polskiego oręża – generał broni Tadeusz Jordan Rozwadowski. Z uwagi na nieprzeciętny talent strategiczny, zestawiano go czasem z gen. Ignacym Prądzyńskim, natomiast mistrzowskie dowodzenie artylerią w wielu bitwach skłaniało do porównań z gen. Józefem Bemem. Czytaj więcej
93. rocznica śmierci gen. Tadeusza Rozwadowskiego (1866-1928) – jednego z najwybitniejszych dowódców w dziejach Polski
Był polskim dowódcą wojskowym, Feldmarschalleutnant Cesarskiej i Królewskiej Armii, generałem broni Wojska Polskiego i jednym z głównych twórców organizacji armii polskiej w II RP. Był głównym architektem bitwy warszawskiej 1920 r. Czytaj więcej
174. rocznica urodzin Władysława Bełzy (1847-1913) – poety, który wierzył w Polskę
Nazywany jest „piewcą polskości”, „narodowym poetą dzieci”, „poetą, który uczył dzieci najlepiej kochać Polskę”, twórcą, który „miał świadomość konieczności wypełniania poprzez swoją twórczość narodowej powinności” i podtrzymywania ducha narodowego. Wyznawał zasadę, że „z przeszłości przyszłość rośnie”. Uformowała go klęska powstania styczniowego i przekonanie o słuszności walki. Z rozmysłem więc wybrał „cierniowe życie śpiewaka” i do końca życia wierzył w Polskę i uczył młodych Polaków kochać Ojczyznę, aby ją odzyskali i uczynili znów wielką.
Władysław Bełza był postacią fascynującą i niezwykle skromną. Sam pomniejszał swoje zasługi dla kultury polskiej. Był płodnym poetą, dziennikarzem, encyklopedystą, wydawcą i społecznikiem, a z jego wielkiego dorobku znany jest tylko jeden wiersz napisany w 1900 r. – „Katechizm polskiego dziecka”. Bełza bynajmniej nie jest autorem tego jednego wiersza, choć tylko za ten utwór należy mu się pomnik. Czytaj więcej
171. rocznica urodzin Floriana Trawińskiego (1850-1906) – bohatera, który uratował Luwr
Trawiński przysłużył się polskiej emigracji w Paryżu. Był bowiem nie tylko bohaterem, który ocalił bezcenne zbiory muzealne i sekretarzem generalnym muzeów francuskich, ale także współredaktorem „Polskiego Biuletynu Literackiego, Naukowego i Artystycznego”, autorem artykułów i rozpraw z historii sztuki oraz przekładów utworów pisarzy polskich na język francuski. Za działalność naukową i literacką ostał laureatem nagrody Akademii Francuskiej. Czytaj więcej
175. rocznica urodzin Maksymiliana Gierymskiego (1846-1874)
Był wybitnym polskim malarzem, przedstawicielem realizmu, najwybitniejszym przedstawicielem tzw. szkoły monachijskiej i prekursorem realizmu w malarstwie polskim drugiej poł. XIX w. Znaczną część swego dorobku malarskiego stworzył w ciągu niespełna 6 lat (1869-1874). Był mistrzem melancholii i pierwszym malarzem polskim, który umiał dostrzec piękno i poezję w codziennej prozie życia, w szarej, powszedniej rzeczywistości prowincjonalnych miasteczek, w ubogich i smutnych jesiennych krajobrazach. Czytaj więcej
111. rocznica śmierci Marii Konopnickiej (1842-1910)
Należy do jednych z najważniejszych postaci życia kulturalnego Polski. Była polską poetką i nowelistką okresu realizmu, krytykiem literackim, publicystką, tłumaczką i feministką Używała. ps. Jan Sawa, Marko, Jan Waręż. Była odważną i niezwykłą kobietą o szerokich horyzontach. Współtworzyła świadomość narodową Polaków. Na przełomie 1907 i 1908 r. stworzyła „Rotę”, która stała się „hymnem grunwaldzkim” w 1910 r. z okazji 500. rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Wiersz ten, do którego muzykę napisał Feliks Nowowiejski zdobył ogromną popularność – tak wielką, że uznaje się go za największą zasługę życia Konopnickiej. Kazimierz Przerwa-Tetmajer napisał: „Rotą Marii Konopnickiej zmartwychwstawa Polska dzisiejsza. Należy się jej za ten wiersz od narodu pomnik. Nie czas jednak na pomniki spiżowe. Niech zmartwychwstała Polska wniesie Marii Konopnickiej „twórczyni Roty”, pomnik przez wydawnictwo ze składek publicznych jej imienia „Książki o Polsce” dla dzieci włościańskich i robotniczych do rozdawania im darmo w milionie egzemplarzy”. Czytaj więcej
401. rocznica śmierci hetmana Stanisława Żółkiewskiego (1547-1620)
Był wybitnym wodzem i żołnierzem. Jego dewizą był honor. Brał udział we wszystkich wojnach toczonych przez Rzeczpospolitą w drugiej połowie XVI w. i początkach XVII w. Zawsze też przedkładał dobro Polski ponad własne korzyści. Poległ w boju 7 października 1620 r. pod Mohylowem, kilka kilometrów od granicy na Dniestrze w Mołdawii podczas odwrotu spod bitwy pod Cecorą. Był pierwszym Europejczyki em, który zdobył Moskwę i jedynym, który okupował stolicę Rosji. Był polskim magnatem, hetmanem wielkim koronnym, zwycięzcą wielu kampanii przeciwko Rosji, Szwecji, Imperium Osmańskiemu i Tatarom, a także pisarzem. Pozostawił po sobie dzieło „Początek i progres wojny moskiewskiej”, spopularyzował słynne powiedzenie: „pięknie i słodko umrzeć za ojczyznę”. Jego prawnukiem był Jan III Sobieski, który 63 lata później rozbił potęgę turecką. Jak głosi legenda, kiedy małego Sobieskiego położono na kamiennej trumnie Żółkiewskiego, trumna pękła i sam hetman Żółkiewski miał powiedzieć: „Z naszych kości powstał mściciel”. Czytaj więcej
Faustyna Kowalska (1905-1938) – święta Kościoła katolickiego
Była mistyczką, stygmatyczką i wizjonerką. W historii zapisała się jako głosicielka Miłosierdzia Bożego. Należy do grona największych mistyków w historii Kościoła. Od dziecka chciała zostać zakonnicą, ale rodzice nie wyrażali na to zgody. Dopięła swego i 1 w 1925 r. wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w Warszawie. Czytaj więcej
Historia jednego zabytku: „leżąca panna”
Nagrobek Markowskich tzw. „leżąca panna” należy do grupy najbardziej znanych pomników na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. Przedstawia on umierającą, piękną młodą kobietę – Katarzynę Markowską, która była lwowską aktorką i żoną Ludwika Markowskiego, urzędnika, adiunkta sądowego. Czytaj więcej