W północno-wschodniej części powiatu opolskiego wielu duchownych śląskich, mimo szykan ze strony władz niemieckich, było na przełomie XIX i XX w. orędownikami sprawy polskiej i obrońcami języka polskiego. W tym szczególnym czasie na pamięć zasługują zwłaszcza: ks. Gotfryd Pilawa (14 I 1877 – 4 VII 1941) proboszcz w Bierdzanach, ks. Jan Cygan (16 X 1872 – 10 III 1926) proboszcz w Brynicy, ks. Teodor Jankowski (11 IX 1852 – 16 IV 1919) proboszcz w Kotorzu Wielkim, ks. Michał Żur (Michael Sauer, 19 IX 1868 – 7 VIII 1929) proboszcz Kotorzu Wielkim, ks. Rudolf Lubecki (7 VIII 1844 – 20 II 1891) proboszcz w Kotorzu Wielkim oraz ks. Franciszek Buchta (27 XI 1875 – 4 II 1907) kapelan w Siemianowicach pochowany w Łubnianach. Czytaj więcej
Archiwum Kategorii: Dziedzictwo
Wszystkich Świętych i Zaduszki
Dwa pierwsze dni listopada, to dni wspomnień. Są to bowiem dni poświęcone pamięci zmarłych i wielkie doroczne święta odprawiane ku ich czci. Terminy tych świąt wyznaczone zostały przez Kościół w IX w. W 835 r. papież Jana XI ustanowił uroczystość Wszystkich Świętych (1 listopada) ku czci zmarłych świętych – już zbawionych – i to zarówno świętych wyniesionych na ołtarze, jak i nikomu nie znanych. Przeszło sto lat później, w 998 r., Odylon, opat klasztoru benedyktynów Czytaj więcej
Profesor Mariusz Patelski: Harcerze w walkach o Lwów i Małopolskę Wschodnią (1918-1919)
Początki harcerstwa polskiego łączą się nierozerwalnie ze Lwowem. Tu w 1909 r. w “Słowie Polskim”, opublikowano pierwszy artykuł na temat skautingu (Edmund Naganowski “Bi-bi” i “Bi-es”). W tym mieście Andrzej Małkowski przetłumaczył dzieło Roberta Baden-Powella “Scouting for Boys” oraz wydał pierwszy numer “Skauta” – czasopisma obejmującego swym zasięgiem polskie ziemie wszystkich zaborów. W stolicy Galicji, w maju 1911 r., powstała Naczelna Komenda Skautowa oraz cztery drużyny skautowe (I Lwowska Drużyna Skautowa (LDS) pod komendą Czesława Pieniążkiewicza, II LDS Franciszka Kapałki, żeńska III LDS pod komendą Olgi Drahonowskiej oraz IV LDS Andrzeja Baternay’a). Tutaj wreszcie, w siedem lat później, lwowscy harcerze udowodnili swą postawą przywiązanie do Ojczyzny, współtworząc legendę lwowskich “Orląt”. Czytaj więcej
Spycimierz gotowy na UNESCO. Gmina Ujazd liczy na dobrą współpracę
W piątek, 22 października br. w siedzibie Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Uniejowie odbył się „Okrągły stół dziedzictwa niematerialnego” zorganizowany w ramach V Seminarium Spycimierskiego. W obradach wzięła udział delegacja z województwa opolskiego: Hubert Ibrom, burmistrz Ujazdu, Teresa Sobota, przedstawicielka depozytariuszy i Joanna Popów-Bogdoł, dyrektor Powiatowego Centrum Kultury w Strzelcach Opolskich, Czytaj więcej
Ozimina na polu w Olszowej już rośnie ukazując piękny kształt serca zwieńczonego krzyżem
Serca, krzyże i serca z krzyżami wysiane oziminą można już obserwować na polach w okolicy Strzelec Opolskich. W Olszowej, na polu pani Teresy Soboty pszenica zimowa już wyrosła ukazując piękny kształt serca zwieńczonego krzyżem. – „Chodzę co parę dni na pole i obserwuję te znaki. Pięknie rośnie. Może Bóg da dobry plon” – cieszy się pani Teresa Sobota z Olszowej. Czytaj więcej
Opolszczyzna zdominowała ogólnopolską IV Galę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w Nowym Sączu
We wtorek, 19 października 2021 r. w sali widowiskowej im. Lucjana Lipińskiego w Małopolskim Centrum Kultury „Sokół” w Nowym Sączu odbyła się uroczysta gala, podczas której pani Joanna Cicha-Kuczyńska radca i przedstawiciel Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Bartosz Skaldawski, Dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa wręczyli depozytariuszom oficjalne decyzje o wpisie zwyczajów na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W latach 2019-2021 na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego wpisano aż 8 zwyczajów z województwa opolskiego. Nic dziwnego, że na gali opolskie po prostu rozbiło bank. Wszystkie wpisy powstały dzięki zaangażowaniu Oddziału Terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Opolu. Czytaj więcej
Praźnik, to wspomnienie o ojcowiźnie, o utraconym dziedzictwie. Rodziny Kresowian spotkały się na wspólnym nabożeństwie pod „krzyżem wołyńskim” w Skarbiszowicach
Takich symbolicznych krzyży przesiedleńców na Opolszczyźnie po 1946 r. było więcej. Stawiono je, aby symbolizowały utracony na Wołyniu dom, ojcowiznę. Większość z nich nie przetrwała w zbiorowej pamięci mieszkańców. Inaczej jest w Skarbiszowicach, gdzie od 1946 r. pielęgnowana jest tradycja organizowania nabożeństwa różańcowego pod „krzyżem wołyńskim”. „Ta pamięć jest częścią naszej tożsamości, a krzyż symbolem utraconej ojcowizny, utraconych członków rodzin, którzy stanęli do nierównej walki w obronie ojcowizny” – twierdzą uczestnicy Praźnika, którzy chcą wpisać ten zwyczaj na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Czytaj więcej
W sobotę, 16 października o godz. 15.00 święto Kresowian w Skarbiszowicach. To już 75. „praźnik pod krzyżem wołyńskim”
W najbliższą sobotę, mieszkańcy Skarbiszowic i okolicznych miejscowości spotkają się na corocznym nabożeństwie w miejscu, w którym w 1946 r. ich przesiedleni z Wołynia przodkowie wznieśli symboliczny krzyż. Ten krzyż w Skarbiszowicach jest symbolem utraconego dziedzictwa, ojcowizny – tego świata, który nie z własnej woli musieli pozostawić na Wołyniu. Depozytariusze chcą wpisać ten zwyczaj na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego i czynią w tym kierunku intensywne starania. Czytaj więcej
Historia jednego zabytku: nagrobek Artura Grottgera
Artur Grottger zmarł 13 grudnia 1867 r. we francuskim uzdrowisku Amélie-les-Bains-Palalda. Nie udało mu się zwalczyć choroby płuc. Jego narzeczona Wanda Monné sprowadziła zwłoki artysty do Lwowa. Został pochowany 4 lipca 1868 r. na Cmentarzu Łyczakowskim, w miejscu, które kiedyś podczas wspólnego spaceru z narzeczoną Grottger sam sobie wybrał. Malarz spoczął – tak jak chciał – w sąsiedztwie powstańców styczniowych 1863 r. (w pobliżu Krzyża Poległych z 1863 roku). Czytaj więcej
Pierwsze groby ze Słubic, Ośna i Rzepina trafiły do ewidencji grobów weteranów IPN
W ostatnich tygodniach do ewidencji grobów weteranów, prowadzonej przez IPN zostały wpisane pierwsze mogiły w Słubicach, Ośnie Lubuskim i Rzepinie. Liczba tego typu mogił w Cybince wzrosła zaś z dwóch do dziesięciu. O czyje pomniki dokładnie chodzi? Ustawa z dnia 22 listopada 2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski umożliwia wnioskowanie do właściwego miejscowo oddziału Instytutu Pamięci Narodowej o wpis niektórych grobów do tzw. ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski. Czytaj więcej
„Krzyże dla Ponboczka” na polach. To znak, że zboże ozime zostało zasiane
Rolnicy z Kalinowic, Kalinowa i Rozmierzy w gminie Strzelce Opolskie na zakończenie jesiennych zasiewów zbóż ozimych pobłogosławili swoje pola. Wysiali zbożem serca i krzyże. Ten szczególny znak ma wybłagać u Boga – stwórcy i Pana wszystkiego – urodzaj na polach. Zwyczaj zwany jest przez miejscowych rolników Krzyżami dla Ponboczka lub zbożowymi krzyżami. Czytaj więcej
Historia jednego zabytku: „leżąca panna”
Nagrobek Markowskich tzw. „leżąca panna” należy do grupy najbardziej znanych pomników na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. Przedstawia on umierającą, piękną młodą kobietę – Katarzynę Markowską, która była lwowską aktorką i żoną Ludwika Markowskiego, urzędnika, adiunkta sądowego. Czytaj więcej
Historia jednego zabytku: renesansowy strop polichromowany w Obórkach
Kościół pw. śś Apostołów Piotra i Pawła w Obórkach jest jednym z najstarszych drewnianych kościołów w Polsce. Z badań dendrochronologicznych wykonanych w 2020 r. przez prof. Tomasza Ważnego wiemy, że najdawniejszą częścią kościoła są drewniane ściany prezbiterium (południowa i wschodnia) wykonane z drewna jodłowego w 1447 r. Wówczas to właścicielem Obórek i patronem kościoła był Jan z Pogorzeli, występujący w źródłach w latach 1435-1447. Analiza prof. Ważnego wykazała, że ściany nawy wzniesiono około 1483 r. Obecna konstrukcja dachu pochodzi z 1506 r. Natomiast z 1618 r. pochodzi zachowana niewielka konstrukcja dzwonna w wieży kościoła. (Dzwon wykonano we Wrocławiu w 1849 r., o czym informuje data na płaszczu dzwonu). Czytaj więcej
Historia jednego zabytku: grób rodziny Paderewskich w Żytomierzu
Cmentarz w Żytomierzu powoli odkrywa swoje tajemnice. Dziko rosnąca roślinność zakrywa część nagrobków pochłaniając znaczną część nekropolii. W Żytomierzu jest wiele polskich grobów. Podczas inwentaryzacji cmentarza w 1999 roku zanotowano prawie 2200 mogił noszących polskie nazwiska. A było ich znacznie więcej. Wśród nich zdarzały się i rodziny, które zapisały się w naszej historii. Każdy z nas, zna nazwisko „Paderewski”, kojarzy się ono z Ignacym Paderewskim, utalentowanym pianistą i politykiem. Na cmentarzu w Żytomierzu jest kilka grobów tej rodziny. Spoczywają tutaj rodzice pianisty Jan i Anna, jego przyrodnia siostra (Maria) i kuzyni. Czytaj więcej
Muzeum – Kaszubski Park Etnograficzny we Wdzydzach Kiszewskich
Jest najstarszym skansenem w Polsce. To muzeum na wolnym powietrzu powstało w 1906 r. dzięki Teodorze (1860-1951) i Izydorowi (1874-1925) Gulgowskim i od razu stał się nie tylko wydarzeniem kulturalnym, ale i centrum odradzającej się kaszubszczyzny. Małżonkowie zajmowali się ożywieniem lokalnego rzemiosła: plecionkarstwa, garncarstwa, tkactwa, a przede wszystkim odtworzyli i upowszechnili przepiękny haft kaszubski. Mimo pożogi wojennej dziedzictwo Gulgowskich przetrwało. Dzięki grupie pasjonatów skansen powiększono, a w 1970 r. powołano do życia Kaszubski Park Etnograficzny, który obecnie zliczany jest do najpiękniejszych i najciekawszych muzeów na wolnym powietrzu w Polsce. Czytaj więcej