W Poniedziałek Wielkanocny, 18 kwietnia br. w TVP 1 o godz. 14.00 rozpocznie się emisja programu telewizyjnego pt. „Śląska Wielkanoc”, który poprowadzi Grzegorz Płonka. Artysta wykona też utwór z płyty „Ja Jestem”, nad którą obecnie pracujemy. Czytaj więcej
Archiwum Kategorii: Dziedzictwo
Wielki Czwartek – chodzenie z klekotkami
W tradycji ludowej Wielki Czwartek zwany był cierniowym. Najpopularniejszym zwyczajem wielkoczwartkowym, praktykowanym dawniej na historycznym Górnym Śląsku, było chodzenie z tzw. klekotkami, klepaczkami, tragaczkami, czy grzechotkami. Były to proste, drewniane kołatki wykonane przez miejscowych stolarzy. Kołatki te używano zamiast dzwonów kościelnych na znak żałoby, zdrady Judasza i początku Męki Chrystusa – począwszy od wieczornej Mszy św. wielkoczwartkowej (po Gloria), aż do południa Wielkiej Soboty. Z klekotkami chłopcy (wyłącznie) chodzili dookoła kościoła trzy razy w ciągu dnia – rano, w południe i na wieczór. Wierzono, iż klekotanie wystraszy zło, które panoszy się ze szczególną siłą przed Wielkanocą. J. Lompa tak o tym zwyczaju pisał: „Na wsiach chłopcy nie mają większy uciechy nad tą, gdy chodzą przed świętami wielkanocnymi z klekotkami”. Czytaj więcej
Grażyna Fila. Jej kroszonka oczarowuje trójwymiarowością
Grażyna Fila z Dębia to mistrzyni kroszonkarstwa, jedna z Opolskich Dziouch. To twórczyni, która idealnie łączy tradycję z nowoczesnością. Jej kwietne wzory wyczarowane na skorupce zabarwionego jaja to majstersztyk, istne dzieła sztuki precyzyjnie stworzone na kruchym materiale. Czytaj więcej
Jarmark Wielkanocny w Muzeum Wsi Opolskiej
Jarmark Wielkanocny w Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu zorganizowano 10 kwietnia 2022 r. już po raz 45. Organizowany jest w Niedzielę Palmową i zawsze przyciąga tłumy, tym bardziej w tym roku, kiedy to niedawno ogłoszono koniec pandemii i swobodę spotykania się. W pięknej scenografii drewnianych chałup, w atmosferze swojskości i tradycji podczas jarmarku można doświadczyć różnorodnych umiejętności twórców ludowych, rękodzielników i rzemieślników. Ale ten tekst nie będzie o tym, ile było osób, jak długo stało się w kolejce i co można było kupić. Ten tekst będzie o tym dlaczego to wydarzenie plenerowe jest bardzo potrzebne zarówno twórcom, jak i odbiorcom. Czytaj więcej
Dzięki Teresie Sobocie dzieci mogły doświadczyć czym jest dziedzictwo niematerialne
Mistrz Tradycji, twórczyni ludowa Teresa Sobota z Olszowej nie stroni od warsztatów kroszonkarskich i lekcji z dziećmi – zawsze chętnie przyjmuje zaproszenia ze szkół i przedszkoli, aby przekazać młodemu pokoleniu piękną sztukę zdobienia jaj wielkanocnych. Okres przed świętami jest dla artystki bardzo intensywny. Czytaj więcej
Niedziela palmowa zwana kwietną bo budziła radość
Jak podaje Zygmunt Gloger w „Encyklopedii Staropolskiej” (str. 128), „Niedziela, poprzedzająca pożądane święta, obudzała radość”. Znany polski badacz odnotował także zwyczaj, „że kto raniej wstał w Kwietną niedzielę, ten budził innych, uderzając śpiących palmą, mówiąc: wierzba bije, nie ja biję. Za tydzień – wielki dzień, za sześć noc – wielka noc”. Czytaj więcej
Teresa Sobota wyróżniona w strzeleckim konkursie kroszonkarskim
W niedzielę, 3 kwietnia br. w Strzeleckim Ośrodku Kultury odbył się konkurs kroszonkarski połączony z jarmarkiem wielkanocnym i warsztatami kroszonkarstwa dla dzieci i młodzieży. Do udziału w konkursie zgłosiło się 19 uczestników, w tym Mistrz Tradycji – Teresa Sobota z Olszowej, z kroszonką o specjalnym polsko-ukraińskim przesłaniu. Czytaj więcej
Historia jednego zabytku: polepa w Obórkach
Kościół pw. śś Apostołów Piotra i Pawła w Obórkach wzniesiono w XV w. w mieszanej konstrukcji. Ściany wschodnia i południowa prezbiterium oraz północna i południowa nawy zbudowane zostały z drewna w konstrukcji zrębowej, od północy do murowanej ściany prezbiterium dobudowana została murowana zakrystia. Ściana zachodnia nawy również w dużej części lub w całości wymieniona została na murowaną. Od południa do nawy dobudowano kruchtę wejściową w konstrukcji szkieletowej, a od zachodu dostawiono szkieletową, kilkukondygnacyjną wieżę. Czytaj więcej
Krucha sztuka pełna wzorów i kolorów
Młodzież i starsi pisali pisanki kiską i wyczarowywali na kruchej wydmuszce z kurzego jaja prawdziwe arcydzieła. Dzieci stawiały pierwsze kroki w sztuce pisania pisanek techniką batikową, choć niektórzy zaskakiwali precyzją i kreatywnością. W sali widowiskowej Tułowickiego Ośrodka Kultury było gwarno i kolorowo, a w powietrzu unosił się specyficzny zapach topionego pszczelego wosku i świec. Czytaj więcej
Realizujemy projekt pt. „Mistrz Tradycji – twórczyni ludowa Teresa Sobota z Olszowej”
Fundacja „Dla Dziedzictwa” w 2022 r. realizuje projekt pt. „Mistrz Tradycji – twórczyni ludowa Teresa Sobota z Olszowej”, na który otrzymała dofinansowanie w wysokości 20.000 zł w ramach programu MKiDN pt. „Kultura ludowa i tradycyjna” . Czytaj więcej
Prima Aprilis – dzień żartów i figli
I choć zwyczaj ten znany jest od średniowiecza, to współcześnie przeżywa prawdziwy renesans. Jest na tyle atrakcyjny i „medialny”, że jest obchodzony w różnych regionach świata. Powszechnie tego dnia w wielu mediach pojawiają się różne sensacyjne czy żartobliwe informacje, którym nie warto wierzyć, bo jak mówi staropolskie przysłowie: „Na prima aprilis, nie wierz, bo się omylisz”. Czytaj więcej
755. rocznica kanonizacji św. Jadwigi – patronki Śląska, orędowniczki pojednania
Św. Jan Paweł II podczas swojej drugiej pielgrzymki do Polski w 1983 r. powiedział we Wrocławiu: – „W dziejach Polski i w dziejach Europy stoi święta Jadwiga Śląska jakby postać graniczna, która łączy ze sobą dwa narody: naród niemiecki i naród polski. Łączy na przestrzeni wielu wieków historii, która była trudna i bolesna. Święta Jadwiga wśród wszystkich dziejowych doświadczeń, pozostaje przez siedem już stuleci orędowniczką wzajemnego zrozumienia i pojednania…”.
755 lat temu, 26 marca 1267 r. papież Klemens IV wyniósł na ołtarze Jadwigę Śląską (1174-1243), bogobojną żonę księcia wrocławskiego Henryka I Brodatego. Kanonizacja odbyła się w kościele dominikanów w Viterbo, a żywy kult św. Jadwigi sprawił, że czczono ją jako patronkę Śląska i Polski, a także małżeństw i rodzin. Czytaj więcej
Marzanna, chodzenie z gaikiem, Maibaum
Słowiańskie obrzędy topienia marzanny i chodzenia z gaikiem, to najstarsze zachowane słowiańskie obrzędy wiosenne, prawdziwe fenomeny w skali europejskiej. Obchodzono je między zimą i wiosną, miały przywołać ciepłe, długie i pełne pracy w polu dni. Zachowały się do dziś, choć utraciły swój pierwotny, magiczny i ludowy charakter na rzecz wesołej, najczęściej szkolnej zabawy w dniu 21 marca, czyli w pierwszym dniu wiosny. Czytaj więcej
„Ubrał się niby na jagie gregoły” – dzień św. Grzegorza
W dniu 12 marca przypada stare święto szkolne upamiętniające śmierć św. Grzegorza (ok. 540 – 604), papieża, reformatora i doktora Kościoła katolickiego, a także patrona szkolnictwa i jako twórcy chorału gregoriańskiego – patrona chórów i muzyków. Święto to obchodzone było na Śląsku od XVI w. Jego pierwotny, katolicki charakter przybrał z czasem świecką formę i przeniknął do folkloru. Czytaj więcej
Tułowicki Ośrodek Kultury zaprasza do udziału w konkursie „Opolska Pisanka”
O pisance pisanej techniką batiku znów będzie głośno nie tylko na Śląsku Opolskim. Wszystko za sprawą sztandarowej tułowickiej imprezy pn. „Święto Opolskiej Pisanki”. W tym roku to już XVIII edycja święta pisanki w Tułowicach, która swój wielki finał będzie miała w niedzielę 3 kwietnia 2022 r. w sali widowiskowej Tułowickiego Ośrodka Kultury przy ul. Porcelanowej 6. Inicjatorką konkursu jest Helena Wojtasik, twórczyni ludowa i dyrektor Tułowickiego Ośrodka Kultury w Tułowicach. Czytaj więcej