Dnia 5 lutego wspominamy pochodzącą z Sycylii św. Agatę, żyjącą w III wieku męczennicę za wiarę katolicką, torturowaną i straconą ok. 351 r. poprzez spalenie. Jej święto obchodzone w Katanii na Sycylii tzw. Festiwal Santa Agata jest do dziś jednym z największych wydarzeń religijnych na świecie. Zabawa trwa dwa tygodnie, tłumy m.in. idą w procesji ze świecami po przepięknie oświetlonych ulicach, a w cukierniach podają „cycki św. Agaty” – przepyszny deser na bazie słodkiej ricotty, który przypomina smutny fakt obcięcia piersi św. Agacie (obdarzona wyjątkową urodą postanowiła żyć w dziewictwie i odrzucała zalotników).
Archiwum Kategorii: Niematerialne
Św. Błażej – święty od bólu gardła
Jest jednym z Czternastu Świętych Wspomożycieli, którzy niosą pomoc w różnych chorobach. Św. Błażej jest patronem cierpiących na ból gardła i dróg oddechowych. Jest idealnym świętym na czas obecnej pandemii. W ikonografii przedstawiany jest jako biskup, który błogosławi. Czytaj więcej
Matki Bożej Gromnicznej
Dnia 2 lutego przypada święto kościelne zwane w polskiej tradycji świętem Matki Bożej Gromniczej lub Oczyszczeniem Najświętszej Marii Panny. Dzień ten kończy okres Bożego Narodzenia. Dawniej święto to było obchodzone bardzo uroczyście. Obecnie akcent położony jest na Osobę Chrystusa, który jest „światłością świata” i „Światłem na oświecenie pogan”. Święto to otrzymało nazwę Ofiarowania Pańskiego. Czytaj więcej
Rozpusta i swawola, czyli rzecz o karnawale
Karnawał to okres zimowych zabaw, pochodów, maskarad i balów. Ten radosny i wesoły czas rozpoczyna święto Trzech Króli, a kończy Środa Popielcowa, czyli popielec. Najbardziej znane i widowiskowe karnawały odbywają się Rio de Janerio w Brazylii, we włoskiej Wenecji, na Wyspach Kanaryjskich, w Niemczech i Belgii. W tej ostatniej, najciekawszym widowiskiem ulicznym – jednym z najstarszych w Europie – jest karnawał organizowany w Binche. W 2003 r. został on proklamowany Arcydziełem Ustnego i Niematerialnego Dziedzictwa Ludzkości, a w 2008 r. trafił na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa UNESCO. Czytaj więcej
Jak karnawał, to wodzenie niedźwiedzia na Śląsku Opolskim!
Wodzenie niedźwiedzia (zwane berami) kultywowane jest obecnie w około stu miejscowościach na Śląsku Opolskim podczas karnawału. Dawniej był to obrzęd o znaczeniu magicznym, mającym zapewnić urodzaj w Nowym Roku. Dziś to raczej zabawne widowisko integrujące mieszkańców danej miejscowości, organizowane najczęściej przez lokalne Ochotnicze Straże Pożarne, Ludowe Zespoły Sportowe, czy Rady Sołeckie. W Dębiu w gminie Chrząstowice barwny korowód przebierańców przeszedł przez wieś 22 stycznia br. Każda gospodyni musiała zatańczyć z niedźwiedziem, a gospodarz poczęstować przebierańców wódką i zostawić datek. Czytaj więcej
Szaleństwa kobiet, czyli babski comber
Jak karnawał, to oczywiście szaleństwa kobiet, czyli babski comber. W sobotę 26 lutego br. Gminny Ośrodek Kultury w Dobrzeniu Wielkim organizuje I Wojewódzki Babski Comber. Fundacja Opolskie Dziouchy, w połowie lutego 2022 r. organizuje babski comber, podczas którego m.in. planowane jest powołanie do życia Towarzystwa Combrowego, które będzie stać na straży tego wyjątkowego zwyczaju wpisanego w 2020 r. na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego, a także pełnić funkcję organizacji koordynującej wszelkie działania zmierzające do jego ochrony, centrum kontaktowego różnych grup depozytariuszy oraz ośrodka zbierającego relacje, zdjęcia, konkursy itp. na potrzeby mającego w przyszłości powstać archiwum społecznego. Czytaj więcej
6 stycznia – Trzech Króli
Epiphania Christi, czyli Objawienie Chrystusa popularnie zwane świętem Trzech Króli kryje w sobie ciekawą i symboliczną obrzędowość. Uroczystości zaczynają się już w wigilię święta, tj. 5 stycznia. Wówczas to ma miejsce święcenie wody i kredy w kościołach. Czytaj więcej
Tradycja robienia krzyżyków z palmy wielkanocnej ma szansę trafić na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego
Gotowy wniosek na wpis tego oryginalnego zwyczaju do Narodowego Instytutu Dziedzictwa złożyła w grudniu 2021 r. w imieniu wspólnoty depozytariuszy pani Joanna Popów-Bogdoł, dyrektor Powiatowego Centrum Kultury w Strzelcach Opolskich. W 2022 r. wniosek trafi pod obrady Rady ds. Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Czytaj więcej
Nowy Rok
Święto obchodzone 1 stycznia ma swoją genezę w kalendarzach rzymskich. Jest to pierwszy dzień w 356 dniach roku w kalendarzu gregoriańskim, zreformowanym przez papieża Grzegorza XIII w 1582 roku. W Polsce Nowy Rok w dniu 1 stycznia jako odrębne święto obchodzi się od 1630 roku. Data tego święta w Europie przyjęła się późno (np. Grecja w 1923 r.) Czytaj więcej
Wigilia – czas czuwania
Boże Narodzenie, to od kilkunastu wieków w powszechnej świadomości chrześcijan najbardziej uroczyście obchodzone święto. W Polsce wprowadzono je do kalendarza kościelnego w X wieku. Cały cykl świąteczny obejmuje Boże Narodzenie, poprzedzone Wigilią, Nowy Rok, święto Trzech Króli oraz sześć niedziel po Trzech Królach wraz ze świętem Matki Boskiej Gromnicznej (święto Ofiarowania Pańskiego obchodzone w dniu 2 lutego). Czytaj więcej
Szczodre Gody – pradawne święto Słowian
Słowianie byli ludem rolniczym i jak pisze Paweł Stalmach – „uważali na stan słońca i od niego zawisłe zmiany w przyrodzie, czyli na każdą porę, w której stosowną pracę rozpoczynać mieli, a którą z uczczeniem bóstwa rozpoczynali. Czynili więc w każdym czasie, co się im przygodziło, co było w god, czyli w porę (…). Mieli zaś szczególnie dwa główne gody, które im stan słońca wskazywał, a zwłaszcza zimowe i letnie„. Jednym z głównych świąt Słowian były zimowe gody obchodzone na całej Słowiańszczyźnie. Czytaj więcej
Mamy to! Dywany kwietne na liście UNESCO!
Podczas XVI sesji Międzyrządowego Komitetu ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kultury obradującego w dniach 13-18 grudnia 2021 r. w Paryżu, w czwartek 16 grudnia po godz. 11.00 ogłoszono wpis tradycji układania dywanów kwietnych na procesje Bożego Ciała w Spycimierzu, Kluczu, Olszowej Zalesiu Śląskim i Zimniej Wódce na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości prowadzoną w oparciu o Konwencję UNESCO z 2003 r. W imieniu Polski, za ten wielki sukces naszego kraju dziękowali prof. Piotr Gliński, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz pani Joanna Cicha-Kuczyńska, Radca Ministra ds. UNESCO, odpowiedzialna za przygotowanie wniosku. Czytaj więcej
Polskie sokolnictwo wpisane na listę UNESCO
Wpis sokolnictwa na Reprezentatywną listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości prowadzoną w oparciu o Konwencję UNESCO z 2003 r. został we wtorek 14 grudnia 2021 r. rozszerzony o sześć państw: Polskę, Irlandię, Chorwację, Holandię, Kirgistan oraz Słowację i obecnie obejmuje 24 państwa. Decyzję o rozszerzeniu wpisu podjął Międzyrządowy Komitet ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego podczas 16. sesji w Paryżu. To trzeci element polskiego dziedzictwa niematerialnego na liście UNESCO! Czytaj więcej
6 grudnia – mikołajki
Dzisiaj św. Mikołaj większości kojarzy się z grubym, przerośniętym krasnalem stworzonego przez Freda Mizena na potrzeby reklamy amerykańskiego napoju, do którego powstania przyczyniła się satyra Washingtona Irwinga. Od 1969 r. święto 6 grudnia zostało zniesione przez sobór watykański II, a średniowieczne teksty hagiograficzne poświęcone św. Mikołajowi zniknęły z kalendarza katolickiego. Czytaj więcej
4 grudnia – św. Barbara
Św. Barbara (z łac. „cudzoziemka, obca” – obca wśród swoich) jest jedną z najbardziej czczonych świętych chrześcijańskich i patronką budowniczych, architektów oraz górników. Jest patronką dobrej śmierci i trudnej pracy. Jej wizerunki można spotkać w kościołach oraz w kopalniach – najstarsza rzeźba przedstawiająca postać świętej z 1689 r. znajduje się w kopalni soli w Wieliczce. Czytaj więcej