Archiwum Kategorii: Materialne

Historia jednego zabytku: renesansowy strop polichromowany w Obórkach

Kościół pw. śś Apostołów Piotra i Pawła w Obórkach jest jednym z najstarszych drewnianych kościołów w Polsce. Z badań dendrochronologicznych wykonanych w 2020 r. przez prof. Tomasza Ważnego wiemy, że najdawniejszą częścią kościoła są drewniane ściany prezbiterium (południowa i wschodnia) wykonane z drewna jodłowego w 1447 r. Wówczas to właścicielem Obórek i patronem kościoła był Jan z Pogorzeli, występujący w źródłach w latach 1435-1447. Czytaj więcej →

Historia jednego zabytku: polepa w Obórkach

Kościół pw. śś Apostołów Piotra i Pawła w Obórkach wzniesiono w XV w. w mieszanej konstrukcji. Ściany wschodnia i południowa prezbiterium oraz północna i południowa nawy zbudowane zostały z drewna w konstrukcji zrębowej, od północy do murowanej ściany prezbiterium dobudowana została murowana zakrystia. Ściana zachodnia nawy również w dużej części lub w całości wymieniona została na murowaną. Od południa do nawy dobudowano kruchtę wejściową w konstrukcji szkieletowej, a od zachodu dostawiono szkieletową, kilkukondygnacyjną wieżę. Czytaj więcej →

Rowerem powstańczym szlakiem

To propozycja autorstwa dr Krzysztofa Kleszcza dla amatorów rowerowych wojaży. Przewodnik „Rowerem po Śląsku Opolskim. Miejsca pamięci, powstań śląskich i plebiscytu” zawiera informacje o 66 miejscach pamięci położonych na 14 trasach rowerowych o łącznej długości 750 km.  Popularyzacja miejsc pamięci powinna przyczynić się do większego zainteresowania nimi nie tylko potencjalnych turystów, lecz również gospodarzy terenu, co z kolei powinno zaowocować większą dbałością o te obiekty. Czytaj więcej →

Żelazny łańcuchowy most wiszący w Ozimku – Pomnik Historii

Jest unikatem na światową skalę. Podobnych konstrukcji mostowych przetrwało do naszych czasów zaledwie kilka, głównie w Wielkiej Brytanii. Nie są to jednak identyczne rozwiązania. Specyficzną i niepowtarzalną cechą konstrukcji nośnej mostu w Ozimku są monumentalne, żeliwne pylony, ustawione po obu stronach rzeki, przez które przewieszono łańcuchy. Każdy słup to ostrosłup ścięty, wykonany z czterech ażurowych płyt skręconych śrubami. Podobne rozwiązania były ówcześnie bardzo rzadko stosowane. Czytaj więcej →

Trwała ruina w Ujeździe – spuścizna fundacyjna biskupstwa wrocławskiego

 

Ruiny zamku w Ujeździe należą dziś do najważniejszych pozostałości XIII-wiecznego zespołu obronno-rezydencjonalnego ziemi strzeleckiej. Stanowią one relikt założenia, które uważane jest za jedno z najwcześniejszych założeń obronnych na Śląsku, będąc wynikiem nadań książąt opolskich i starań biskupów wrocławskich. Usytuowany na wzgórzu, w najwyższym punkcie starego miasta, wraz z kościołem parafialnym pw. św. Andrzeja Apostoła, stanowi ścisłą dominantę w historycznym układzie urbanistycznym Ujazdu. Do dzisiaj z całego założenia zachowało się jedynie skrzydło zachodnie w formie trwałej ruiny oraz obrys skrzydeł południowego i wschodniego. Obiekt użytkowany do 1945 roku, w wyniku działań radzieckich został spalony i popadł w ruinę. Rewaloryzacja obiektu oraz terenu przylegającego, pozwoliła na przywrócenie jego funkcji i udostępnienie zwiedzającym. Czytaj więcej →

Centralne Muzeum Jeńców Wojennych poddało konserwacji 1163 artefakty jeńców wojennych odnalezione na terenie byłego Stalagu 318/VIII F (344) Lamsdorf

Jedną z najcenniejszych grup muzealiów znajdujących się w kolekcji, którą pieczołowicie buduje Centralne Muzeum Jeńców Wojennych, są artefakty pochodzące z prac archeologicznych, poszukiwawczych lub porządkowych w Miejscu Pamięci Narodowej w Łambinowicach. To materialne pozostałości funkcjonujących tu w przeszłości obozów jenieckich oraz poligonów wojskowych, ale przede wszystkim przedmioty związane z żołnierzami wielu armii, których wojenne losy sprowadziły do Lamsdorf, dzisiejszych Łambinowic. Czytaj więcej →

165. rocznica urodzin Wojciecha Kossaka (1856-1942)

Był przedstawicielem nurtu malarstwa o tematyce historycznej i batalistycznej, autorem wielu obrazów przedstawiających wydarzenia z okresu wojen napoleońskich i powstania listopadowego, scenki rodzajowe, portrety i …konie. Wraz z Janem Styką jest współautorem Panoramy Racławickiej. Stworzył wiele wybitnych dzieł sztuki, a także genialne dzieci: poetkę – Marię Pawlikowską-Jasnorzewską, pisarkę – Magdalenę Samozwaniec i malarza – Jerzego Kossaka. Jego wielką pasją były samochody. Czytaj więcej →

Dawne opactwo cysterskie i kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Rudach Wielkich

Kompleks klasztorny w Rudach powszechnie zaliczany jest do grupy najważniejszych sakralnych obiektów architektury gotyckiej oraz najcenniejszych dokonań doby baroku na obszarze historycznego Górnego Śląska. Opactwo cysterskie położone jest we wsi Rudy w gminie Kuźnia Raciborska w powiecie raciborskim, nad rzeką Rudą w otoczeniu rozległego terenu leśno-parkowego. Jego powstanie, przypadające na połowę XIII w., wiązane jest z osobą księcia Władysława Opolskiego, od imienia którego pierwotnie nazywano opactwo – „Wladislaw”. Klasztor przeznaczony został dla konwentu cystersów z Jędrzejowa, będącego bezpośrednią filią francuskiego Morimond. Czytaj więcej →

Sztuka dla Mugoli?*

W sztuce sakralnej ostatnich lat spotykamy się coraz częściej z niepokojącym odejściem od tradycyjnych przedstawień ikonograficznych. Współcześni twórcy nie korzystają z bogatego instrumentarium tradycji sztuki chrześcijańskiej, dzięki któremu kościoły i umieszczone w nich obrazy, freski i rzeźby były dawniej przesycone alegoriami i symbolami, których znaczenie było powszechnie znane i odczytywane. Powstają za to dziwne dzieła pełne niezrozumiałych znaków i symboli – dość wymienić Beskidzką Drogę Krzyżową, rzeźby Igora Mitoraja w warszawskich kościołach, czy niepokojącą statuę Matki Boskiej w Kaplicy Wieczystej Adoracji w sanktuarium w Niepokalanowie. Takich miejsc jest wiele. Chciałabym przedstawić przykład z mojego miasta. Czytaj więcej →

Elizabeth Grabowski (1864-1929). Pisarka, badaczka folkloru, zwana „ciocią od górnośląskich bajek”

Jej pasją były podróże, szczególnie po historycznym Górnym Śląsku. Była kobietą niezwykłą – niemiecką pisarką, badaczką folkloru i dziejów Górnego Śląska. Była też otwartą, ciepłą osobą, która zasłużyła na przydomek „cioci-bajarki”. Czytaj więcej →

Sądecki Park Etnograficzny w Nowy Sączu

Sądecki Park Etnograficzny, to największe muzeum skansenowskie w Małopolsce, prezentujące architekturę drewnianą i tradycyjną kulturę ludową grup i etnicznych zamieszkujących obszar historycznej Sądecczyzny: Lachów Sądeckich, Pogórzan, Górali Sądeckich, Łemków, Niemców Galicyjskich i Cyganów Karpackich. Niestety, ze względów sanitarnych nie jest możliwe zwiedzanie wnętrz obiektów, ale spacer po tym wyjątkowym muzeum na wolnym powietrzu powala w pełni podziwiać krajobraz kulturowy – architekturę drewnianą wkomponowaną w piękno przyrody. Każda pora roku jest niezwykła w skansenie, ale jesień swoimi kolorami, odcieniami i kaprysami jest wyjątkowo urokliwa. Pozwala dostrzec oblicze sądeckiego krajobrazu z ogromną skalą wyrazu, które – podobnie jak twarz ludzka – może odzwierciedlać radość, grozę, smutek, tęsknotę i melancholię. Czytaj więcej →

Zaduszkowa służba na Zaolziu

W sobotę 30 października br. druhowie z Podsudeckiego Związku Drużyn Harcerzy ZHR (Chorągiew Harcerzy Ziemi Opolskiej ZHR im. rtm. Witolda Pileckiego) odwiedzili polskie miejsca pamięci znajdujące się na Zaolziu, czyli leżącej w Republice Czeskiej zachodniej części Śląska Cieszyńskiego. Czytaj więcej →

prof. Mariusz Patelski – groby naszych śląskich Kapłanów

W północno-wschodniej części powiatu opolskiego wielu duchownych śląskich, mimo szykan ze strony władz niemieckich, było na przełomie XIX i XX w. orędownikami sprawy polskiej i obrońcami języka polskiego. W tym szczególnym czasie na pamięć zasługują zwłaszcza: ks. Gotfryd Pilawa (14 I 1877 – 4 VII 1941) proboszcz w Bierdzanach, ks. Jan Cygan (16 X 1872 – 10 III 1926) proboszcz w Brynicy, ks. Teodor Jankowski (11 IX 1852 – 16 IV 1919) proboszcz w Kotorzu Wielkim, ks. Michał Żur (Michael Sauer, 19 IX 1868 – 7 VIII 1929) proboszcz  Kotorzu Wielkim, ks. Rudolf  Lubecki (7 VIII 1844 – 20 II 1891) proboszcz w Kotorzu Wielkim oraz ks. Franciszek Buchta (27 XI 1875 – 4 II 1907) kapelan w Siemianowicach pochowany w Łubnianach. Czytaj więcej →

Profesor Mariusz Patelski: Harcerze w walkach o Lwów i Małopolskę Wschodnią (1918-1919)

Początki harcerstwa polskiego łączą się nierozerwalnie ze Lwowem. Tu w 1909 r. w “Słowie Polskim”, opublikowano pierwszy artykuł na temat skautingu (Edmund Naganowski “Bi-bi” i “Bi-es”). W tym mieście Andrzej Małkowski przetłumaczył dzieło Roberta Baden-Powella “Scouting for Boys” oraz wydał pierwszy numer “Skauta” – czasopisma obejmującego swym zasięgiem polskie ziemie wszystkich zaborów. W stolicy Galicji, w maju 1911 r., powstała Naczelna Komenda Skautowa oraz cztery drużyny skautowe (I Lwowska Drużyna Skautowa (LDS) pod komendą Czesława Pieniążkiewicza, II LDS Franciszka Kapałki, żeńska III LDS pod komendą Olgi Drahonowskiej oraz IV LDS Andrzeja Baternay’a). Tutaj wreszcie, w siedem lat później, lwowscy harcerze udowodnili swą postawą przywiązanie do Ojczyzny, współtworząc legendę lwowskich “Orląt”. Czytaj więcej →