Maria Skłodowska-Curie (1867-1934) – najwybitniejsza i najsłynniejsza Polka

Dwukrotna Noblistka. Kobieta symbol. Jej życiorys jest lekturą obowiązkową w japońskich szkołach. A w Europie ostatnio mówi się o niej częściej w kontekście emancypacji, romansów i wyzwolenia… niż jej dokonań i roli jaką odegrała w chwili, gdy ważyły się losy odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. Nic jednak nie przesłoni prawdy, ponieważ Maria jest jedyna w swoim rodzaju. Nie sposób jej dorównać. Zmieniła naukę.

Była pierwszą kobietą – laureatką Nagrody Nobla, pierwszą kobietą na świecie nagrodzoną naukowym noblem z dwóch dziedzin nauki (z fizyki w 1903 r. i z chemii – w 1911 r.). Pierwszą kobietą profesorem paryskiej Sorbony (1906 r.) i pierwszą kobietą członkiem paryskiej Akademii Medycznej (1922 r.). Jest też pierwszą i jedyną kobietą, której szczątki doczesne spoczęły w paryskim Panteonie (1995 r.). I choć świat myśli, że była Francuzką, Maria Skłodowska-Curie była genialną Polką, która swój los związała z Francją. Skłodowska była wielką patriotką, odkryty pierwiastek nazwała „polonem” na cześć Polski, swojego ukochanego kraju, który przez zaborców na 123 lata został wymazany z mapy Europy. Skłodowska była pracowita i wytrwała, uparta i pokorna. W liście do siostry pisała: „Nigdy nie podporządkowywać się ludziom i okolicznościom” – ta dewiza pozwalała jej przetrwać ciężkie chwile. Aby zostać naukowcem wyjechała z Warszawy do Paryża, gdzie kobiety mogły wstępować na wyższe uczelnie. Zdobyła wszystko, o czym mogły marzyć kobiety. Jej biografia, to świadectwo na to, że warto marzyć i ciężko pracować.

Zawarła pakt ze starszą siostrą Bronisławą – jeden z najważniejszych w dziejach nauki. Pierwsza na studia medyczne do Paryża wyjechała Bronia, a Maria wysyłała jej pieniądze, które zarabiała jako guwernantka w kraju. Gdy Bronisława została lekarzem, ściągnęła do Paryża Marię i pomogła jej utrzymać się na studiach. Plan się powiódł. W 1893 r. Maria – jako trzecia kobieta na świecie – uzyskała na Sorbonie tytuł licencjata nauk fizycznych.

Dnia 26 lipca 1895 r. Maria wyszła za mąż za fizyka Piotra Curie. Podczas ślubu miała na sobie skromną suknię, która przez wiele lat służyła jej jako fartuch laboratoryjny. W niej odkryła „polon” i „rad” – dwa nowe pierwiastki chemiczne na tablicy Mendelejewa. Dwukrotnie, w 1920 i 1929 r. przyjeżdżała do USA po gram radu dla Instytutu Radowego w Paryżu i w Warszawie. Ten ostatni powstał przy wielkim zaangażowaniu władz odrodzonego w 1918 r. Państwa Polskiego. Wybitna Polka zmarła na białaczkę 4 lipca 1934 r. Zdążyła jeszcze dowiedzieć się o przyznaniu Nagrody Nobla dla córki Ireny Curie-Joliot i jej męża Frédérica za odkrycie zjawiska sztucznej promieniotwórczości.

Maria Skłodowska-Curie pozostawiła po sobie wielki dorobek. Można zwiedzać poświęcone jej muzea w Paryżu i w Warszawie przy ul. Freta, gdzie genialna Polka przyszła na świat. Do dziś działają założone przez nią (lub z jej inicjatywy) instytuty naukowe i szpitale. Jest patronką wielu ulic, szkół i uczelni wyższych.