Historyczna ruina zamku Olsztyn jest dzisiaj jednym z największych pod względem powierzchni i najbardziej efektownych reliktów obiektów obronnych Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Zamek, wzniesiony w drugiej połowie XIII stulecia, przez ponad 300 lat był najważniejszym punktem oporu północno-zachodniej Małopolski, tuż przy granicy śląskiej, a oprócz tego ośrodkiem zarządu królewskiego okręgu administracyjno-gospodarczego (dystryktu, a później tak zwanego niegrodowego starostwa olsztyńskiego), rezydencją starostów i ich urzędników, miejscem odbywania sądów starościńskich i królewskich, wreszcie stacją królewską.

Zamek Olsztyn krok po kroku to pierwszy polski przewodnik tego typu po reliktach zamku, znajdującego się w  stanie tak zwanej historycznej ruiny, utrzymywanej w możliwie niezmienionym kształcie, poprzez permanentnie prowadzone prace konserwatorskie. W ostatnich latach nastąpił znaczny postęp badań nad historią i topografią zamczyska. Dlatego to nie fantazja autora, ale rezultaty dotychczasowych naukowych rozpoznań historycznych (m.in. dr Karol Nabiałek) i archeologiczno-architektonicznych (m.in. dr Czesław Hadamik, v-ce Prezes Fundacji „Dla Dziedzictwa”) są podstawą tego przewodnika. Badania ciągle trwają, ale już dziś możemy odkrywać tę wielką warownię na nowo.