Zamek Olsztyn jest jednym z największych i najbardziej efektownych reliktów obiektów obronnych Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Wzniesiony w drugiej połowie XIII stulecia, przez ponad 300 lat był najważniejszym punktem oporu północno-zachodniej Małopolski, tuż przy granicy śląskiej, a także ośrodkiem zarządu królewskiego okręgu administracyjno-gospodarczego. Jak wielkie było znaczenie warowni, można ocenić już na pierwszy rzut oka, patrząc na przewijający się przez jej dzieje szereg wybitnych postaci historii Polski i Europy Środkowej: Wacław II, Jan Muskata, Kazimierz Wielki, Władysław Opolczyk, Władysław Jagiełło, Kazimierz Jagiellończyk, Zygmunt I Stary (który, zanim został królem, był przez kilka lat starostą olsztyńskim), Zygmunt August, Maksymilian Habsburg… Tę listę można kontynuować w nieskończoność. Aż do XVI wieku zamek był rozbudowywany, a wnętrza jego pięciu części (zamek górny, średni, dolny, dziedziniec główny oraz dziedziniec gospodarczy zwany przygródkiem) były otoczone wysokimi murami i gęsto zabudowane. Od XVII stulecia popadał w ruinę, ale choć jego znaczenie militarne upadło jeszcze przed szwedzkim „potopem”, nawet w postaci historycznej ruiny budził podziw dla swych wielkich rozmiarów i wysokości murów… Tak jest do dziś. Wokół zamku zachowała się w pierwotnym stanie (co jest dzisiaj rzadkością) wspaniała sceneria poszarpanych wapiennych ostańców pośród muraw, utrzymywanych obecnie naturalną metodą przez wypas owiec. Chcesz smakować naturę, kulturę i krajobraz Jury czując się tak, jakbyś był podróżnikiem z XVIII  lub XIX wieku? Przyjeżdżaj do Olsztyna! Dobrą okazją będą tegoroczne Europejskie Dni Dziedzictwa.

dr Czesław Hadamik