14 lutego obchodzimy dzień św. Walentego. Od niedawna „Walentynki” przyjęły się w Polsce pod postacią bardzo skomercjalizowanego tzw. święta zakochanych, które z dawną tradycją, mocno zakorzenioną w obrzędach chrześcijańskich, nie ma nic wspólnego.

Święty Walenty był biskupem Terni w starożytnym Rzymie, lekarzem i męczennikiem za wiarę, straconym 14 lutego 269 r. przez ścięcie mieczem, na rozkaz cesarza Klaudiusza II.

Według tradycji, biskup Walenty złamał rozkaz cesarza i pobłogosławił śluby młodych legionistów, którym nie wolno było zakładać rodzin. Został za to wtrącony do więzienia, gdzie zakochał się w niewidomej córce swojego strażnika. Legenda mówi, że jego narzeczona pod wpływem tej miłości odzyskała wzrok. Gdy o tym dowiedział się cesarz, kazał zabić Walentego. W przeddzień egzekucji napisał list do swojej ukochanej, który podpisał: „Od Twojego Walentego”.

Kult św. Walentego rozwinął się głównie w krajach anglosaskich. Wzmianki o nim znajdują się m.in. w „Opowieściach kanterberyjskich” Geoffreya Chaucera (XIV w.), a także w „Hamlecie” Williama Shekespeare´a (XVI/XVII w.). Walentynkowe kartki z podpisem „Twój Walenty” pojawiły się w Anglii na przełomie XVII i XVIII w. W połowie XVIII w. kartki walentynkowe zaczęto drukować, następnie rozwinęła się ich masowa produkcja.

W polskiej tradycji św. Walenty był patronem chorych i opiekunem w czasie zarazy, a przede wszystkich patronem chorych na choroby związane z układem nerwowym.

W dawnej Polsce obchody związane ze świętem biskupa Walentego miały uroczysty charakter. Jeszcze w pierwszej połowie XX w. na Kurpiach 14 lutego odbywały się uroczystości wotywne w intencji chorych. Do kościołów przynoszono ulepione ręcznie woskowe wota – zwane osiarami – z którymi obchodzono trzykrotnie ołtarz i modlono się o zdrowie dla najbliższych.

W Polsce relikwie św. Walentego znajdują się w kościele mieszczącym się w zespole klasztorno-pałacowym w Rudach Raciborskich (woj. śląskie), w dwóch świątyniach w Lublinie, w koście pw. św. Walentego w Kłocku oraz w kościele pw. Wniebowzięcia NMP w Chełmnie. Święty jest też m.in. patronem diecezji przemyskiej.

Na podstawie: J. Pośpiech, Zwyczaje i obrzędy doroczne na Śląsku, Opole 1987 i B. Ogrodowska, Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne, Warszawa 2009.