W starożytnych językach anatolijskich nazwa Side oznacza granat. Do dziś w Side można posmakować najwspanialszych granatów w Turcji. Tutaj też możemy doświadczyć niezwykłego połączenia historii z teraźniejszością. Antyczna część miasta z wieloma zabytkami położona jest na malowniczym cyplu. Urodę Side dopełniają przepiękne, szerokie plaże.

Granaty uprawiano na Bliskim Wschodzie od kilku tysięcy lat. Owoc ten symbolizował dostatek i dobrobyt. Miał też znaczenie obrzędowe. W Turcji panna młoda rozbijała go o podłogę, a ilość kawałków, na które się owoc rozpadł, zwiastowało liczebność przyszłego potomstwa.

Side to nadmorska miejscowość na Riwierze tureckiej z długimi i szerokimi plażami i … jeden z największych tureckich kurortów. Miasto położone jest pomiędzy Alanyą i Antalyą, ok. 80 km od portu lotniczego w Antalyi. Założone zostało przez Greków w VI w. p.n.e. na półwyspie o szerokości tylko 400 metrów. W starożytności Side było jednym z najważniejszych portów śródziemnomorskich.

W 547 r. p.n.e. Side znalazło się pod panowaniem Persów. W 333 r. zdobył je Aleksander Wielki i włączył w krąg wpływów kultury hellenistycznej. Po śmierci Aleksandra przeszło pod panowanie króla Egiptu Ptolemeusza I, a następnie Seleucydów. W I w. p.n.e. miasto znane było głównie z handlu niewolnikami, którym zajmowali się piraci z tzw. Cylicji, którym udało się stworzyć pirackie państwo zagrażające handlowi innych państw starożytnych, które w końcu poprosiły Rzym o interwencję.

Po kilku nieudanych próbach, Republika Rzymska ostatecznie rozprawiła się z piratami. W 67 r. p,n.e. (po tym jak piraci udzielili wsparcia powstańcom Spartakusa), przyznano ogromne środki finansowe dla Pompejusza (tzw. lex Gabina), który ostatecznie rozprawił się z korsarzami. Po rozgromieniu piratów Side przechodzi pod panowanie Rzymu. Z okresu rzymskiego (II w. n.e.) do dziś pozostały imponujące zabytki, takie jak teatr antyczny (mógł pomieścić ok. 15 tys osób, wzniesiono go na ruinach teatru greckiego), ciąg murów z łukową bramą, pozostałości alei kolumnowej, agora, czy łaźnia – obecnie przekształcona w muzeum.

Na V w. datowane są ruiny bazyliki, która służyła jako katedra rezydującemu w Side biskupowi. W pobliżu bazyliki znajdują się pochodzące z II w. ruiny świątyni Artemidy, a nieco dalej – ze wspaniałym widokiem na Morze Śródziemne – majestatyczne pozostałości po świątyni Apollina, które stały się turystycznym symbolem miasta. Antyczną budowlę wzniesiono w II w. n.e. na planie peripterosu, otoczonej rzędem kolumn, reprezentowała porządek koryncki. Idylliczny obrazek, który widzimy w Side, to rekonstrukcja, gdyż większość obiektów zabytkowych została zniszczona w IV w. n.e. podczas najazdów Arabów, a także w czasie kolejnych trzęsień ziemi, po których północno-zachodnia część miasta zmieniła się w gruzowisko. Dopiero w latach 60. XX w. Side przekształcono w miejscowość turystyczną coraz to dodając nowe atrakcje jak np. otwarte w 2015 r. podwodne muzeum antyczne – gratka dla amatorów nurkowania, którzy mogą podziwiać pod wodą ponad setkę wspaniałych rzeźb i pomników.

Polecamy:

Turcja Wybrzeże. Przewodnik light, Warszawa, ExpressMap 2023.

W. Korsak, Riwiera turecka, Gliwice 2024.

https://www.krajoznawcy.info.pl/side-kiedys-rzadzili-piraci-52743

https://www.pachotour.com/pl/Blog/Detail/side-gdzie-warto-pojsc-i-co-zobaczyc

https://www.pachotour.com/pl/Blog/Detail/nurkownie-w-podwodnym-muzeum-w-side