Ciechocinek jest najsławniejszym uzdrowiskiem w Polsce ze względu na monumentalne, współcześnie największe na świecie tężnie oraz unikatową, czynną warzelnię soli. Utrwalona marka „Uzdrowisko Ciechocinek” przyćmiła genezę powstania i rozwoju ciechocińskiej saliny. Z okazji obchodów 200-lecia rozpoczęcia budowy Ciechocińskiej Fabryki Soli, czyli zespołu technologicznego – począwszy od źródeł, poprzez rurociągi, tężnie, rezerwuary i obiekty warzelni – należy opowiedzieć o Słońsku (wzmiankowany w 1041) –wiślanym grodzie Castrum Zlonense, dawnej kasztelanii. Tego dzieła podjęła się reż. Teresa Kudyba w swoim najnowszym filmie dokumentalnym „Ciechocińska Fabryka Soli. Powrót do źródeł”. Film opowiada o dziejach ciechocińskiej saliny od czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego aż do roku 1832, gdy fabryka rozpoczęła produkcję soli. Kluczowym aspektem filmu jest rola największego humanisty i naturalisty w dziejach świata – Alexandra von Humboldta, który w roku 1794 badał tereny słononośne w rejonie Słońska, Ciechocinka, Raciążka, Wołuszewa. Sporządzony przez Humboldta raport odnalazł się w archiwach w Wernigerode dopiero w ostatnich latach. Informacje w nim zawarte rzucają nowe światło na historię Ciechocinka i Słońska. Z filmu dowiadujemy się o istnieniu w Słońsku warzelni soli wraz z tężnią zbudowaną już za króla Poniatowskiego. Istniała ona w okolicy dzisiejszych kortów tenisowych na terenie Parku Zdrojowego, a źródło w tym miejscu odwiercił i studnię zbudował pruski inspektor górniczy Reichert. Fakt ten potwierdza raport Humboldta oraz list Konstantego Leona Wolickiego do cara Rosji. Przedsiębiorca i wizjoner Wolicki – faktyczny inicjator i budowniczy ciechocińskich zakładów warzelniczych, ich projektant Johann Jacob Graff, ks. Stanisław Staszic – twórca Akademii Górniczej w Kielcach oraz minister przemysłu książę Franciszek Ksawery Drucki Lubecki – to pionierzy, autorzy konceptu działającej do dnia dzisiejszego ciechocińskiej saliny – światowej rangi zabytku techniki i Pomnika Historii.

Premiera filmu Teresy Kudyby stanowiła rozpoczęcie międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej przez Kujawsko-Pomorskie Centrum Naukowo-Technologiczne im. prof. Jana Czochralskiego w Toruniu pod kierownictwem prof. Bogusława Buszewskiego. Wśród naukowców przybyłych do Ciechocinka z kilku krajów Europy i wielu honorowych gości, uczestniczących w gali otwarcia konferencji w Teatrze Letnim w Ciechocinku 17 marca 2024 roku był Georg Freiherr von Humbold – Dachroeden, potomek Wilhelma von Humboldta, twórcy Uniwersytetu Berlińskiego oraz prof. Dagmar Hülsenberg, autorka opracowania zaginionego raportu (2020).

Fot. Mariusz Przygoda