Podczas konwersatorium pt. „Partnerstwo dla dziedzictwa”, które rozpocznie się w najbliższy piątek, 25 listopada br. o godz. 10.00 w Sali Widowiskowej Miejsko-Gminnego Ośrodka Działalności Kulturalnej w Ujeździe profesor Katarzyna Smyk odpowie na pytanie kim jest depozytariusz niematerialnego dziedzictwa kulturowego i czym właściwie jest to to ulotne dziedzictwo i jak należy je chronić. Wstęp wolny! Serdecznie zapraszamy!

Zacznijmy od początki, czyli odpowiedzią na pytanie co to jest niematerialne dziedzictwo kulturowe?

Według Konwencji przyjętej przez Konferencję Generalną UNESCO z 2003 r. niematerialne dziedzictwo kulturowe „oznacza praktyki, wyobrażenia, przekazy, wiedzę i umiejętności – jak również związane z nimi instrumenty, przedmioty, artefakty i przestrzeń kulturową – które wspólnoty, grupy, i w niektórych przypadkach, jednostki uznają za część własnego dziedzictwa kulturowego”.

Niematerialne dziedzictwo kulturowe to zwyczaje i obrzędy doroczne i rodzinne, rytuały, nawet codzienne praktyki (jak witanie się i żegnanie), umiejętności, wiedza i rzemiosło, które praktykujemy i przekazujemy z pokolenia na pokolenie. To delikatna sfera, która żyje i trwa dzięki komunikacji, wytworzonym więziom i dobrym praktykom. Niematerialne dziedzictwo kulturowe może być dziedzictwem tylko wtedy, jeśli jest uznawane za takowe przez wspólnoty, grupy lub jednostki, które je tworzą, utrzymują i przekazują. Jest zatem rdzeniem wspólnotowej tożsamości i często niezwykle istotnym czynnikiem wspólnototwórczym. Daje nam poczucie przynależności do grupy, tworzy więzi, buduje je i umacnia, napawa dumą i daje radość ze wspólnego praktykowania. Społeczności i wspólnoty muszą brać udział w identyfikowaniu i definiowaniu swojego niematerialnego dziedzictwa kulturowego. To właśnie one decydują o tym, które praktyki stanowią część ich dziedzictwa i tożsamości.

Jakie ma być to dziedzictwo niematerialne?

Istotną cechą dziedzictwa niematerialnego musi być jego żywotność. Aby dziedzictwo niematerialne było wciąż żywe, musi pozostać istotne dla danej wspólnoty, być regularnie praktykowane i przyswajane w obrębie społeczności i pomiędzy pokoleniami. Musi być ważne dla depozytariuszy, którzy je praktykują. Ale niematerialne dziedzictwo kulturowe musi być również tradycyjne i współczesne. Co to znaczy? Otóż zaliczamy do niego nie tylko tradycyjne, znane od pokoleń zwyczaje i obrzędy, ale również bardziej współczesne rytuały i obrzędy, czy nawet upamiętnienia.

Depozytariusze czyli kto?

Depozytariusze to osoby należące do społeczności – wspólnoty, grupy – w której dane zjawisko niematerialnego dziedzictwa kulturowego jest przekazywane z pokolenia na pokolenie, kultywowane od lat i żywe współcześnie. Członkowie społeczności depozytariuszy czują, że tradycja, zwyczaj, umiejętność, rzemiosło itd. stanowią część ich tożsamości i dlatego podejmują zobowiązanie, by to dziedzictwo ochraniać i przekazywać następnym pokoleniom. Wyjątkowo depozytariuszem może być jedna osoba, co dzieje się w skrajnych przypadkach, gdy już tylko ta osoba jako ostatnia posiada wiedzę, umiejętności i znajomość znaczeń związanych z daną tradycją (np. wykonaniem strzelby cieszyńskiej). Dziedzictwo takie wymaga wówczas pilnej ochrony, co oznacza, że tak naprawdę wielowymiarowego wzmocnienia wymaga właśnie wspólnota depozytariuszy.

O tym wszystkim będziemy mówić w najbliższy piątek, 25 listopada br. od godziny 10.oo w Sali Widowiskowej Miejsko-Gminnego Ośrodka Działalności Kulturalnej w Ujeździe. Zapraszamy!

 

 

 

 

 

 

 

 

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących  z Funduszu Promocji Kultury.