Kościół pw. śś Apostołów Piotra i Pawła w Obórkach jest jednym z najstarszych drewnianych kościołów w Polsce. Z badań dendrochronologicznych wykonanych w 2020 r. przez prof. Tomasza Ważnego wiemy, że najdawniejszą częścią kościoła są drewniane ściany prezbiterium (południowa i wschodnia) wykonane z drewna jodłowego w 1447 r. Wówczas to właścicielem Obórek i patronem kościoła był Jan z Pogorzeli, występujący w źródłach w latach 1435-1447.

Analiza prof. Ważnego wykazała, że ściany nawy wzniesiono około 1483 r. Obecna konstrukcja dachu pochodzi z 1506 r. Natomiast z 1618 r. pochodzi zachowana niewielka konstrukcja dzwonna w wieży kościoła. (Dzwon wykonano we Wrocławiu w 1849 r., o czym informuje data na płaszczu dzwonu).

W 1684 r. podczas remontu wymieniono konstrukcję dachu nawy i belki stropowe. Założono nowy strop płaski składający się z sześciu rzędów desek (po trzy rzędy w nawie i trzy w prezbiterium). W sumie strop o powierzchni ok. 125 metrów kwadratowych, zawierał 138 desek.

W 1685 r. strop nawy i prezbiterium pokryto polichromią o motywach kasetonów z rozetami oraz wicią roślinną wypełniającą pola. Na taką identyfikację pozwala zachowana inskrypcja na polichromii. Fundatorem polichromii („ku czci Boga”) w 1685 r. był rycerz Christoph von Mincowietz u. Schönfeld, dziedzic i patron kościoła w Obórkach. Na jednej z zachowanych inskrypcji czytamy:

„ANNO 1685 HAT DER HOCH UND WELGEBORNE RITTER UND HERR AUFF CHRISTOPE ERBHERR VON MINTCOWIETZ ERBHERR ZU SCHOEFELD DES BRIGISCHEN VEIGESTBILDES ERKORER VORSCHTENDER DIGESSES KIRCHE GOTT ZU EREN AUFRS NEUE…”.

Z dokumentów konserwatorskich przechowywanych w archiwum WUOZ w Opolu, wynika, że w latach 60. XX w. renesansowy strop był w fatalnym stanie zachowania, a dach kościoła groził zawaleniem. W latach 1962/63 przeprowadzono konserwację stropu w kościele pw. śś. Apostołów Piotra i Pawła w Obórkach. Polegała ona m.in. na usunięciu w partiach zniszczonych podobrazia i zastąpienia go nowym, oczyszczeniu malowideł ze wszystkich późniejszych naleciałości, na wypełnieniu ubytków kitem i ostatecznie na rekonstrukcji. Prace te wykonano technika temperową za pomocą kresek kładzionych równolegle do słojów drewna. Rekonstrukcję oddzielono od oryginału białymi liniami.

Ciekawa jest historia deski nr 17 z rzędu F w prezbiterium kościoła. Przedstawiała ona wizerunek orła piastowskiego. Temat wart jest osobnego opracowania. W tym miejscu zaznaczmy jedynie, że komisja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu odbierająca prace konserwatorskie zdecydowała o przeniesieniu tej deski do Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu. W to miejsce wstawiono nową deskę z następującą inskrypcją:

„W TYM MIEJSCU ZNAJDOWAŁA SIĘ DESKA Z FRAGMENTEM GOTYCKIEJ POLICHROMII Z ORŁEM PIASTOWSKIM – PRZENIESIONA DO ZBIORÓW SZTUKI W CZASIE KONSEWACJI CAŁOŚCI STROPU – STARANIEM WOJ. KONSERWATORA ZABYTKÓW W OPOLU 1962/63

 

 

Fotografie i reprodukcje Sławomir Mielnik

Literatura:

Acta der Provinzial-Konservators der Kunstdenkmäler Niederschlesiens betreffend Schönfeld Kr. Brieg, APWr, sygn.1313

Analiza dendrochronologiczna kościoła pw. św. Piotra i Pawła w Obórkach, oprac. prof. dr hab. inż. Tomasz Ważny, Toruń 2020, zbiory WUOz w Opolu.

Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa Kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Obórkach, zbiory WUOZ w Opolu.

Kościół pw. śś. Apostołów Piotra i Pawła w Obórkach. Strop drewniany. Inwentaryzacja. Dokumentacja fotograficzna napisów stropu, 1963 r., zbiory WUOZ w Opolu, sygn. 595.

Opis i przebieg konserwacji zabytkowego polichromowanego stropu w byłym kościele w Obórkach, Anna Markowska, Doświadczalne Pracownie Plastyczne, Łódź 1963, zbiory WUOZ w Opolu, sygn. 592.

Provinzial-Konservators der Kunstdenkmäler Niederschlesiens betreffend Schönfeld, AP w Opolu, sygn. 52.

Wolff-Łozińska B., Malowidła stropów polskich 1 połowy XVI w. Dekoracje roślinne i kasetonowe, Warszawa 1971.