Był wybitnym tkaczem, wynalazcą, konstruktorem maszyny do wiązania nici. Od jego nazwiska nazywamy tkaniny tworzone przy pomocy tych maszyn – tkaninami żakardowymi. Skonstruowana przez niego maszyna pozwoliła tkaczom tworzyć luksusowe tkaniny jedwabne w skomplikowane wzory, które cieszyły się ogromną popularnością i przynosiły ogromne zyski na całym świecie. Wymyślony przez Jacquarda sposób sterowania maszyną żakardową stanowi pierwowzór pamięci (karty perforowane) komputera.
Joseph Marie Jacquard urodził się 7 lipca 1752 r. wielodzietnej, katolickiej rodzinie w Lyonie. Szybko stracił rodziców. Został tkaczem. Na początku XIX w. udoskonalił on krosno przez skonstruowanie nowego urządzenia przesmykowego, znanego jako maszyna Jacquarda, do wielobarwnego tkania wielowrzorzystego. Maszyna ta umożliwiła uzyskanie na tkaninie praktycznie dowolnego wzoru bez ograniczeń. Było to pierwsze w dziejach świata programowe sterowanie, które rozpaliło umysły i stało się impulsem do stworzenia komputera.
W 1804 r. Jacquard opatentował swój wynalazek. Zrewolucjonizował on przemysł tkacki – maszyna Jacquarda pozwalała bowiem jednemu tkaczowi na automatyczne tworzenie obrazów przy wykorzystaniu długiego łańcucha kart perforowanych, które kontrolowały złożoną konfigurację nici osnowy w chwili formowania w jedwabiu obrazka.
„Wynalazek umożliwiał pojedynczemu robotnikowi pracę mniej więcej dwadzieścia cztery razy szybszą niż dotychczas. Jeden tkacz przy maszynie żakardowej był w stanie wyprodukować dziennie około sześćdziesięciu centymetrów gotowej tkaniny we wzory. Cieszyło to wszystkich poza chłopcami wzorniczymi, którzy ponoć zasadzili się na Jacquarda na ulicach Lyonu i wrzucili go do Rodanu”
– pisał James Essinger w swojej książce „Algorytm Ady”, w której opisał dzieje Ady, genialnej matematyczki, córki lorda Byrona, która na podstawie fascynacji maszyną żakardową napisała pierwszy program komputerowy.
W 1806 r. krosno Jacquarda zostało uznane za własność publiczną, on sam nagrodzony z tej okazji stałą pensją oraz opłatą od każdej zainstalowanej maszyny. W 1812 r. pracowało we Francji około 11 000 maszyn Jacquarda. W 1820 r. jego krosna trafiły do Anglii, potem zaś praktycznie na cały świat. Wynalazca zmarł 7 sierpnia 1834 r. w Oullins. W tym czasie około połowy brytyjskiego eksportu stanowiły tekstylia.
W 1896 r. polski wynalazca Jan Szczepanik opracował tańszą od ówcześnie stosowanych fotoelektryczną metodę tkania wzorzystego. Jego innowacje polegały na zastosowaniu metod fotograficznych w przygotowaniu kart, automatyczne wykonywanie na nich perforacji, zamontowanie automatycznego systemu odczytującego je oraz zastosowanie elektryczności w sterowaniu urządzeniem. Niestety, wszystkie wynalazki tkackie Szczepanika opatentowano w Niemczech, Austrii, Anglii oraz Stanach Zjednoczonych, gdzie spotkały się z wielkim zainteresowaniem przemysłowców ponieważ znacznie skracały i upraszczały proces produkcji tkanin oraz obniżały ich koszt.
Literatura:
Essinger J., Algorytm Ady, Kraków 2020.
https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Jacquard-Joseph-Marie;3916225.html
Joseph Marie Jacquard – Complete Biography, History and Inventions
https://everything2.com/title/Joseph+Marie+Jacquard
Jewsiewicki W., Polski Edison Jan Szczepanik, Warszawa 1972.