Polskość wyniosła z domu – była córką powstańca śląskiego Pawła Barczyka. Angażowała się w działalność społeczną w Popielowie. Była przewodniczącą Koła Związku Młodzieży Polsko-Katolickiej w rodzinnej wsi.

Maria urodziła się 23 września 1908 r. w Popielowie, w rodzinie Pawła Barczyka (1882-1950), powstańca śląskiego zaangażowanego w działalność propolską. Za Popielowem, do 1945 r., przebiegała granica administracyjna między rejencją opolską a wrocławską, a także granica obszaru plebiscytowego. Maria chodziła do niemieckiej szkoły powszechnej, a podczas plebiscytu do szkoły polskiej tzw. mniejszościowej. Podobno jej matka – pochodząca z rodziny Skrzypczyków z Chróścic – znała tylko dwa słowa po niemiecku. W domu rodzinnym Barczyków rozbrzmiewał tylko język polski. Ojciec wziął udział w III powstaniu śląskim w Grupie Destrukcyjnej Konrada Wawelberga, której celem było m.in. wysadzanie mostów na Odrze. Cała rodzina należała też do Związku Polaków w Niemczech.

Maria ukończyła kurs pielęgniarski oraz w 1931 r. szkołę pielęgniarską w Berlinie. Po powrocie do Popielowa została przewodniczącą Koła Związku Młodzieży Polsko-Katolickiej w Popielowie. W 1937 r. wyszła za mąż za powstańca śląskiego i inżyniera Bronisława Kanię (1902-1978) z Siołkowic, syna poety Jakuba Kani.

We wrześniu 1939 r. gestapo aresztowało jej męża, który cudem uniknął rozstrzelania. Maria wraz z półroczną córką Wandą uciekła do rodziców do Popielowa, gdzie pracowała jako robotnica przymusowa oznakowana naszywką z literą „P”. Ze względu na męża była nieustannie nękana przez gestapo przesłuchiwaniami, co poważnie nadszarpnęło jej zdrowie. W 1941 r. pracowała jako pielęgniarka w klinice we Wrocławiu, a małą Wandę wychowywali dziadkowie w Popielowie. Dopiero w styczniu 1945 r. wróciła do rodzinnej wsi.

Po wojnie, we wrześniu 1945 r. jej mąż został dyrektorem szkoły rolniczej, a później Technikum Rolniczego w Izbicku. Maria objęła stanowisko szkolnej higienistki i dodatkowo pracowała w miejscowym Ośrodku Zdrowia. Kaniowie pracowali w Izbicku 16 lat. Mieszkali w Opolu-Grudzicach.

Bronisław Kania zmarł 28 października 1978 r., a Maria 14 grudnia 1991 r. Pochowana jest na cmentarzu komunalnym w Opolu-Półwsi.

 

 

 

Literatura:

Wspomnienia Opola, t. 2, red. A. Glińska, K. Malczewski, A. Pałosza, Warszawa 1965.

Archiwalia pochodzą z Archiwum Państwowego w Opolu, zespół Landratsamt Oppeln, sygn. 348.

.