197. rocznica urodzin Juliusza Kossaka (1824-1899)

Był wybitnym polskim malarzem, rysownikiem i ilustratorem. Specjalizował się w malarstwie historycznym i batalistycznym. Malował małoformatowe dzieła głównie techniką akwarelową. Był jednym z inicjatorów utworzenia w Krakowie Muzeum Narodowego. Uważany jest za twórcę polskiego malarstwa batalistycznego, mistrza techniki akwarelowej, klasyka malarstwa literackiego. Ulubionym tematem jego sztuki były sceny z rycerskiej przeszłości Polaków, a wyjątkowe miejsce w jego twórczości zajmują kompozycje, w których głównym podmiotem jest koń. Podobnie jak Henryk Sienkiewicz w literaturze, Kossak za pomocą pędzla i farb kształtował narodową wyobraźnię historyczną.

Juliusz Kossak, herbu Kos urodził się 29 października 1824 r. w Nowym Wiśniczu. Od wczesnego dzieciństwa Juliusz mieszkał we Lwowie. Nauki pobierał w szkole Ojców Bazylianów; na wyraźną prośbę matki ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Lwowskim. Równocześnie uczył się malarstwa u Jana Maszkowskiego, cenionego lwowskiego pedagoga. Pierwszym mistrzem i doradcą młodego Juliusza był malarz koni, akwarelista Piotr Michałowski. W 1844 r. Kossak, dzięki znajomości i protekcji Gwalberta Pawlikowskiego oraz Kazimierza i Juliusza Dzieduszyckich, wszedł w środowisko ziemiańskie. Miał wielu mecenasów, a przebywając w ich dworach obserwował życie arystokracji, malował sceny z polowań, portrety, konie, stadniny. W 1855 r. poślubił Zofię Gałczyńską i wkrótce potem młode małżeństwo wyjechało do Paryża, gdzie przez pięć lat Kossak samodzielnie studiował zbiory muzealne. W Paryżu przyszli na świat wszyscy trzej synowie Juliusza: bliźniacy Wojciech (wybitny malarz) i Tadeusz (w noc sylwestrową 1856/1857, stąd różnica w datach urodzenia) oraz młodszy Stefan (1858).

W 1860 r. Kossak przyjął propozycję kierowania działem artystycznym „Tygodnika Ilustrowanego”. Powrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie. Do 1868 r. zajmował się głównie pracą ilustratora i malowaniem scen batalistyczno-historycznych. Poprzez tematykę swoich obrazów chciał zainteresować Polaków – pozbawionych w okresie rozbiorowym własnej ojczyzny – historią i przeszłością. Sięgał do tematyki historyczno-rodzajowej – „ku pokrzepieniu serc”. Od 1854 r. wystawiał w Polsce i za granicą, w samym Krakowie 207 obrazów.

Zainteresowanie sztuką europejską, dalsza chęć kształcenia i kontaktów z innymi malarzami przywiodły Kossaka do Monachium. Po niespełna rocznym pobycie w środowisku malarskim, gdzie malował w pracowni Franciszka Adama obok Józefa Brandta, powrócił do kraju i osiedlił się wraz z rodziną w Krakowie. Wtedy właśnie kupił dworek początkowo zwany Wygodą, później Kossakówką (Kossakowie mieli już wówczas pięcioro dzieci, oprócz synów dwie córki – Zofię i Jadwigę). Głównym powodem opuszczenia Warszawy była niechęć do kształcenia synów w szkole zrusyfikowanej w ramach represji po powstaniu styczniowym. Krakowski dom Kossaków był miejscem spotkań towarzyskich elity artystycznej Krakowa. Bywali tam m.in.: Adam Asnyk, Henryk Sienkiewicz, Stanisław Witkiewicz, Józef Chełmoński i wielu jeszcze innych, znanych artystów malarzy, pisarzy i aktorów. Juliusz Kossak angażował się w działalność kulturalną Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, krakowskiego oddziału Muzeum Narodowego, komitetu organizacyjnego obchodów 50-lecia pracy Józefa Ignacego Kraszewskiego, Koła Artystyczno-Literackiego. W 1880 r. został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu cesarza Franciszka Józefa. Malował i mieszkał do końca życia w Kossakówce. Zmarł 3 lutego 1899 r. w Krakowie.Pochowany jest na Cmentarzu Rakowickim.