Jego twórczość, to „przewrót kopernikański” w polskiej literaturze. Był wybitnym poetą polskim i jednym z najwybitniejszych poetów renesansu w Europie. Przedstawicielem filozofii eklektycznej i głębokiej wiary w Boga – łączącym tradycję antyku i chrześcijaństwa. Badacze podkreślają, że język i styl Kochanowskiego przyczyniły się do rozwoju polskiego języka literackiego.
Jan Kochanowski urodził się w 1530 r. w Sycynie koło Zwolenia. Pochodził ze szlacheckiej rodziny Kochanowskich herbu Korwin reprezentującej wysoki poziom intelektualny. Jan Kochanowski studiował na Akademii Krakowskiej i na uniwersytecie w Królewcu, Padwie, gdzie w lipcu 1554 r. został konsyliarzem nacji polskiej tocząc spór o samodzielność z żakami niemieckimi. W 1555 r. Kochanowski przerwał naukę i w towarzystwie Jana Krzysztofa Tarnowskiego oraz Mikołaja Mieleckiego wyruszył w podróż do Rzymu i Neapolu, a następnie powrócił do Polski. W latach 1555-1556 przebywał ponownie w Królewcu na dworze arcyksięcia Albrechta Hohenzollerna, który prawdopodobnie był jego mecenasem. Następnie podróżował do Włoch i Francji i w 1559 r. na stałe wrócił do Polski i przebywał na dworach magnackich Tarnowskich, Tęczyńskich i Jana Firleja oraz biskupa krakowskiego Filipa Padniewskiego. Dzięki poparciu podkanclerzego koronnego Piotra Myszkowskiego dostał się na dwór króla Zygmunta Augusta, gdzie mianowano go sekretarzem królewskim. Królowi polskiemu służył do 1572 r.: opisywał ważne dla Rzeczypospolitej wydarzenia, w tym hołd pruski i unię lubelską. Po śmierci Zygmunta Augusta był zwolennikiem Henryka Walezego, a po jego ucieczce z Polski honorowo wycofał się z życia dworskiego.
W 1576 r. Kochanowski poślubił Dorotę Podlodowską, córkę podstolego sandomierskiego, z którą miał sześć córek i jednego syna. Zamieszkał w Czarnolesie. Napisał m.in. „Odprawę posłów greckich”, parafrazę „Psałterz Dawidów”, poemat „Jazda do Moskwy” (dedykowany hetmanowi polnemu litewskiemu Krzysztofowi Radziwiłłowi). Największą sławę przyniosły mu jednak „Treny”, napisane w 1579 r. po śmierci ukochanej córki Urszulki – są one wyrazem jego żalu i rozpaczy po stracie dziecka. Jan Kochanowski zmarł nagle w trakcie obrad sejmu w Lublinie 22 sierpnia 1584 r. Pochowano go w kościele w Zwoleniu.
Polecamy:
https://culture.pl/pl/tworca/jan-kochanowski
Czego chcesz od nas, Panie, za Twe hojne dary?
Czego za dobrodziejstwa, którym nie masz miary?
Kościół Cię nie ogarnie, wszędy pełno Ciebie,
I w otchłaniach, i w morzu, na ziemi, na niebie.Złota też, wiem, nie pragniesz, bo to wszytko Twoje,
Cokolwiek na tym świecie człowiek mieni swoje.
Wdzięcznym Cię tedy sercem, Panie, wyznawamy,
Bo nad to przystojniejszej ofiary nie mamy.Tyś pan wszytkiego świata, Tyś niebo zbudował
I złotymi gwiazdami ślicznieś uhaftował;
Tyś fundament założył nieobeszłej ziemi
I przykryłeś jej nagość zioły rozlicznemi.Za Twoim rozkazaniem w brzegach morze stoi,
A zamierzonych granic przeskoczyć się boi;
Rzeki wód nieprzebranych wielką hojność mają.
Biały dzień, a noc ciemna swoje czasy znają.Tobie k’woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi,
Tobie k’woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi.
Wino Jesień i jabłka rozmaite dawa,
Potym do gotowego gnuśna Zima wstawa.Z Twej łaski nocna rosa na mdłe zioła padnie,
A zagorzałe zboża deszcz ożywia snadnie;
Z Twoich rąk wszelkie źwierzę patrza swej żywności,
A Ty każdego żywisz z Twej szczodrobliwości.Bądź na wieki pochwalon, nieśmiertelny Panie!
Twoja łaska, Twa dobroć nigdy nie ustanie.
Chowaj nas, póki raczysz, na tej niskiej ziemi;
Jedno zawżdy niech będziem pod skrzydłami Twemi!
Czego chcesz od nas, Panie, XXV z Pieśni Jana Kochanowskiego