Grusza polna z Tarnowskich Gór

Jest jednym z najstarszych okazów tego gatunku w Polce. Prawdopodobnie starsza jest od niej tylko grusza rosnąca w miejscowości Rutki-Borki w powiecie ciechanowskim w woj. mazowieckim.

Z pomiarów wykonanych w 2013 r. wynika, że grusza pospolita ( Pyrus communis) z Tarnowskich Gór miała wówczas 200 lat i 560 cm w obwodzie pnia. Nie tak łatwo ją odnaleźć. Grusza rośnie bowiem na prywatnej działce daleko w polu, za zabudowaniami gospodarczymi przy ul. Jagodowej 59 w Pniowcu – dzielnicy Tarnowskich Gór. Wejść tam można jedynie za zgodą właściciela. Drzewo posadzono na miedzy. Widok zatopionej w morzu zboża gruszy od razu przypomina w myślach wers z poematu Adama Mickiewicza:

„A wszystko przepasane jakby wstęgą, miedzą zieloną, na niej z rzadka ciche grusze siedzą”.

Pień drzewa jest u podstawy wypróchniały, uszkodzony przez grzyby i popękany. Konary są zabezpieczone linami. Drzewo mimo sędziwego wieku wciąż rodzi owoce, które – jeśli wierzyć sąsiadom – są przysmakiem dla okolicznych dzikich zwierząt.

Warto dodać, że uprawę gruszy zapoczątkowano w końcowym okresie neolitu, czyli ok. 4000-1700 lat p.n.e. Pierwsze wzmianki o gruszach odnajdziemy w „Odysei” Homera. W dawnej Polsce to drzewo owocowe nazywano kruszą. Podobno miejscowość Kruszwica nad Gopłem wzięła właśnie swoją nazwę od grusz rosnących na terenie grodu (choć są i inne wersje). Herb miasta z 1564 r. przedstawiał gruszę, a ten z 1582 r – owoc gruszy.  Drewno gruszy – o kolorze czerwonawym – było przez wieki używane do wyrobów fajek i instrumentów muzycznych.

Literatura:

Borkowski K., Polskie drzewa, Poznań 2014.

Pacyniak C., Najstarsze drzewa w Polsce, Warszawa 1992.

Zarzyński P., Tomasiuk R., Borkowski K., Drzewa Polski. Najgrubsze – najstarsze – najsłynniejsze, Warszawa 2016.

Ziółkowska M., Gawędy o drzewach, Warszawa 1993.