Hen znad Odry biją dzwony,

Polskiej pieśni płyną tony,

Z ziemi Piastów w polski kraj:

Grajże, polska pieśni, graj!

 

Była poetką ludową i działaczką narodową. Jej patriotyczne wiersze były bardzo popularne na Śląsku Opolskim w okresie międzywojennym.

Urodziła się 16 marca 1903 r. w Raciborzu w polskiej rodzinie znanego działacza polskiego Ignacego Fojcika i Matyldy z domu Piskała. Z rodzinnego domu wyniosła znajomość języka polskiego. Ukończyła ośmioklasową niemiecką szkołę podstawową w Raciborzu a wykształcenie uzupełniała na niemieckich kursach handlowych. Podjęła pracę w polskiej spółdzielni „Rolnik” w Raciborzu, którą w 1920 r. założył Jan Affa. Następnie przeszła do biura Polskiego Komitetu Plebiscytowego w Raciborzu, gdzie m.in. prowadziła polską bibliotekę. Podczas III powstania śląskiego pracowała w tzw. Doradztwie Powiatowym przy Komisji Alianckiej w Raciborzu, który prowadził Kazimierz Malczewski. Po upadku powstania, w obawie przed represjami, przeniosła się do Katowic, gdzie zatrudniono ją w urzędzie wojewódzkim.

W 1923 r. wróciła do Raciborza, do pracy w reaktywowanym przez Malczewskiego Banku Ludowym. Udzielała się również w polskich organizacjach społecznych: w towarzystwie śpiewu „Harmonia”, w teatrze amatorskim i w Związku Młodzieży Polsko-Katolickiej. W latach 1927 – 1933 była szefową „Sokoła” w Raciborzu. Kilkakrotnie wyjeżdżała na polskie kursy organizowane przez Związek Polaków w Niemczech. Od 1933 r. pracowała w bytomskim oddziale Związku Polaków w Niemczech, gdzie przy tzw. Domu Polskim prowadziła bibliotekę zespołu teatralnego współpracując m.in. z dr Władysławem Gębikiem i dr Edwardem Szwedem, profesorami polskiego gimnazjum w Bytomiu, którzy zostali mecenasami jej twórczości poetyckiej.

Apolonia Fojcik publikowała swoje wiersze i utwory pod pseudonimem „Teresa Odrzańska” w takich tytułach jak: „Nowiny Codzienne”, „Przyjaciel Pieśni”, „Zaranie Śląskie”. Po raz pierwszy władze niemieckie aresztowały ją w 1937 r. pod pretekstem bliżej nie sprecyzowanych zarzutów wrogości wobec państwa. 15 września 1939 r. przyszło po nią Gestapo. Trafiła do obozu koncentracyjnego dla kobiet w Ravensbrück. W 1940 r. wróciła do Raciborza. Po wojnie zaprzestała działalności społecznej i artystycznej zajmując się wyłącznie pracą zawodową w Narodowym Banku Polskim w Raciborzu. Zmarła w 1998 roku.

Polecamy:

Banik J. Śląskie kobiety – polskie twierdze, Rybnik 2018.

Kiedrzyńska W., Ravensbrück., wydanie II, Warszawa 1965

Osmańczyk E.J., Był rok 1945…, Warszawa 1985

Śląski słownik biograficzny, pod red. J. Kantyki i W. Zielińskiego, t. III, Katowice 1981

Śląski słownik biograficzny, pod red. J. Kantyki i W. Zielińskiego, t. II, Katowice 1979

Wspomnienia Opolan, pod red. W. Kornatowskiego i K. Malczewskiego, t. I, Warszawa 1960

Wspomnienia Opolan, red. A. Glińska, K. Malczewski i A. Pałosz, t. II, Warszawa (Pax) 1965.