Miododajne lipy, to wyjątkowe drzewa. Według dawnych wierzeń ludowych, lipa otoczona była najgłębszą czcią – wśród pogan odprawiane pod nią obrzędy miały zapewnić płodność, a chrześcijanie uważali to drzewo za mieszkanie Matki Boskiej (była to być może pozostałość po pogańskich wierzeniach, że w lipie mieszkają dusze zmarłych kobiet). Lipa, według tradycji, chroniła przed piorunami, dlatego też tak chętnie sadzono te drzewa w otoczeniu dworów, pałaców, kościołów i kapliczek. Były to tzw. lipy opiekuńcze.

Przykładem takich lip – opiekunek są pomnikowe, cztery lipy szerokolistne rosnące przed frontem z południowo-zachodniej strony pałacu w Starościnie. Te wyjątkowo urodziwe drzewa mają około 300 lat, 527, 392, 382 i 455 cm w obwodzie i 22 m wysokości (egzemplarz uszkodzony ma ok. 18 m). Posadzono je zapewne w latach 1917-1919 po zakończonej gruntownej przebudowie pałacu w Starościnie z fundacji znamienitej śląskiej rodziny von Saurma-Jeltch. Z przebudową pałacu wiązały się też zmiany w przestrzeni krajobrazowej otaczającej budowle – barokowy, regularny ogród przekształcono w park krajobrazowy o tendencjach klasycystycznych.

Ok. 1800 r. (rozbudowa pałacu poprzez dobudowanie dwóch skrzydeł bocznych tylnej elewacji) nastąpiło też przeobrażenie ogrodu barokowego w park krajobrazowy. Obecnie, zaniedbany park w Starościnie zajmuje obszar 21 ha i obfituje w różne interesujące okazy flory. Należą do nich m.in. ponad 300-letnia lipa drobnolistna (o obwodzie pnia ponad 400 cm) i pomnikowy, ok. 300-letni dąb szypułkowy (o obwodzie pnia ponad 400 cm) rosnące w pobliżu grobowca rodzinnego (przebudowany w latach 1917-1919). Drzewa te są reliktami XVII w-wiecznego, barokowego ogrodu składającego się z czterech kwadratów o ramionach ok. 80 m.

W parku do dziś można jeszcze znaleźć buka pospolitego odmiany zwisającej, magnolię parasolowatą, platany klonolistne, tulipanowca amerykańskiego i świerka Brewera. Ogółem na terenie parku stwierdzono występowanie 97 różnych gatunków i odmian drzew i krzewów, w tym 38 rodzimych i 59 obcego pochodzenia. W parku znajduje się również pochodząca z początku XIX w. oficyna, trzy stawy z wysepkami, kopiec widokowy i chyląca się ku upadkowi kaplica rodzinna.

 

Literatura:

Banik J., Sławne drzewa województwa opolskiego. Przewodnik, Warszawa 2016.

Degen K., Bley W., Werbik W., Focke F., Die Bau – und Kunstdenkmäler des Kreises Namslau, Breslau 1939.

Zabytki sztuki w Polsce. Śląsk, KOBiDZ Warszawa 2006, s. 801.

Wieromska T.,, Ewidencja parku w Starościnie gmina Świerczów, woj. opolskie, Opole 1980 [w:] Archiwum WUOZ w Opolu, sygn. 2310