Wymownym świadectwem zbiorowej pamięci ludzi o wydarzeniach z 1863 roku są zachowane mogiły, pomniki, krzyże rozsiane po wielu zakątkach Polski, wśród pól i lasów. Jedną z takich mogił jest miejsce poświęcone pamięci bohaterów styczniowych w Lasach Smardzewskich – „Pod Bukami”. Przez wiele lat opiekowali się nią leśnicy z Nadleśnictwa Dobieszyn.
Młodzież gimnazjalna kontynuuje ich tradycję. Na uwagę zasługuje wysiłek nauczycieli, którzy postanowili ocalić od zapomnienia te miejsca, które tworzą historię regionu. Inspiracją do zbierania informacji stały się obchody 144 rocznicy Bitwy Radzanowskiej, w których brał udział T. Brodziak – potomek jednego z rotmistrzów pod wodzą D. Czachowskiego. W następstwie tych wydarzeń szkoła przyjęła imię Obrońców Ziemi Radzanowskiej.
Uczniowie naszej szkoły od wielu lat wykazują się ofiarną i serdeczną troską o mogiłę powstańców. Pielęgnują ją, składają kwiaty, zapalają symboliczne znicze, aby pamięć o powstańcach nie uległa zapomnieniu. Szkoła co roku obchodzi Dzień Patrona. W ramach obchodów odbywa się rajd pieszy szlakiem miejsc pamięci narodowej, w którym uczestniczy młodzież naszego gimnazjum i przedstawiciele szkół całego powiatu. Podczas tej wędrówki organizowane są różne konkursy wiedzy o Patronie Szkoły, gry terenowe. Środowisko szkolne pielęgnuje tradycje i kształtuje aprobowane postawy patriotyczne. Na tę okoliczność harcerze z 1 Drużyny Harcerskiej Ziemi Radzanowskiej wystawiają honorową wartę.
Dzięki temu utrwala się pamięć o przeszłości, a mogiły powstańców nie ulegają zapomnieniu.
Bitwa Radzanowska miała miejsce 26 maja 1863 roku. Planujemy uczcić jej 150. rocznicę w maju. Już teraz serdecznie zapraszamy!
Gloria Victis! (chwała zwyciężonym)
Dyrektor Publicznego Gimnazjum im. Obrońców Ziemi Radzanowskiej w Rogolinie (woj. mazowieckie)